آرالیاسه

آرالیاسه [ārāliyāse]، یا تیرۀ عشقه، خانوادۀ گیاهان گلدار پیچکی از راستۀ زغال اخته (کُرنالِس)، شامل حدود 85 جنس که در جنوب شرقی آسیا و مناطق گرمسیر آمریکا می‌رویند. بیشتر اعضای این خانواده درختچه یا درخت هستند، گرچه شماری گیاه بالا رونده و چند گیاه علفی نیز در میان آنها به چشم می‌خورد. گیاهان این تیره برگهای بزرگ مرکب، و معمولاً یک‌در‌میان دارند و گلهای آنها 5 قسمتی با آرایش چتری (خوشه‌های سرپهن) است. میوۀ این گیاهان گوشتی ساده یا به‌ندرت شفت (تک‌دانه) است. چندین عضو از این خانواده اهمیت اقتصادی دارند. عشقه‌ها (گونه‌های هِدِرا، معروف به پاپتیال) به عنوان گیاهان تزیینی و خانگی پرورش داده می‌شوند. گیاه کاغذ برنجی (تتراپاناکس پاپوریفروم) منبعی برای تهیۀ کاغذ نازک است و با استفاده از چوب چندین‌گونـۀ این تـیـره ــ به‌ویژه دِنْدروپاناکس آربورِئوم و چندین عضو جنس دیدوموپاناکس ــ الوار تهیه می‌شود.
آرالیای بی‌برگ، مشهور به عُشبۀ وحشی (آرالیا نودیکائولیس) ریشه‌ای معطر دارد که در تهیۀ چوب چینی بدل (عشبۀ بدل) به کار می‌رود. ریشۀ جوانی (معروف به ژین سِنگ) از گیاه پاناکس شینسِنگ، مدتها توسط چینیان در درمان بیماریهای مختلف استفاده شده است؛ پاناکس کوینکوئِفولیوم خویشاوند آمریکایی این گیاه است که در ایالات متحده به عنوان مادۀ محرک مصرف می‌شود. آرالیای کرچکی (آکانتوپاناکس ریکینیفولیوس) در ژاپن برای ساختن خانه و مبلمان به کار می‌رود. (113)