آرنم

آرْنِم [ārnem]، یا آرْنْهِم(در آلمانی: آرْنْهایْم)، شهر و مرکز اداری استان گِلْدِرلاند(خلدرلاند)، در شرق هلند، بر ساحل شمالی راین سفلا. از این شهر که احتمالاً در محل‌آبادی رومی آرِناکوم برپا شده، نخستین‌بار در893م یاد شده است. در1233م اُتوی دوم، کنتِ گِلدِرن آرنم را به شهر تبدیل کرد و استحکاماتی برای آن ساخت. در 1443م شهر به اتحادیۀ هانْسایی پیوست. چون این شهر محل سکونت دوکهای گلدرن بود، غالباً رقیبان بورگونْیی آنها به آن حمله می‌کردند.
آرنم در 1543م به دست شارل پنجم افتاد. وی آنجا را مرکز شورای گلدرلاند قرار داد. در 1585م این شهر جزئی از ایالات متحد هلند شد و یک‌سال بعد سِر فیلیپ سیدنی، شاعر،سیاستمدار و سرباز انگلیسی پس از آنکه در نبرد زوتفِن زخمی شد، در آنجا جان سپرد. آرنم در 1672م به دست فرانسویها تصرف، و باروی آن ویران‌شد. آرنم در قرن 18م دوباره دارای استحکامات نظامی شد، اما در 1793م بار دیگر به دست فرانسویها افتاد.
این شهر در دوران جنگ‌جهانی دوم به اشغال نیروهای آلمان درآمد و در سپتامبر 1944 صحنۀ نبرد قهرمانانه، اما ناموفق نیروهای هوابرد انگلستان ولهستان با آلمانیها برای تصرف پلهای رود راین بود. بنای یادبود، گورستان و موزه‌ای در اُستِربِک در حومۀ شهر یادآور این نبرد است.
آرنم شهری صنعتی و مرکز جهانگردی‌است. صنایع آن شامل تولید فلزات،کشتی‌سازی و کارخانه‌های نساجی، کالاهای چرمی، وسایل برقی و مواد شیمیایی‌است. آثار برجستۀ معماری این شهر تالار عمومی شهر (ح 1540م)، کلیسای کاتولیک رومی سنت والبورخیس(1422م)،کلیسای پرتستان خرُته کِرک (سنت‌اُسِبیوس) مربوط به قرن 15م و ساختمان جدید کاخ استانداری است. موزۀ فضای باز هلند (1912م)، پارک ملی هُخه وِلووه، پارک ملی زویْدِلِکه وِلووِزُم و موزۀ سلطنتی کرولِر ـ مولِر (از بزرگ‌ترین مجموعه‌های هنری هلند) در این شهر قرار دارند.
جمع‌ (برآورد 2006م): 746‘141 تن. (193)