اسیری تربتی

اسیری تربتی، شاعر معاصر با شاه‌ طهماسب اول صفوی (سل‌ 930-984 ق / 1524-1576 م). نخستین‌بار صادقی افشار (ص 253-254) در مجمع الخواص، ضمن نقل یک بیت از اسیری تربتی، به زندگی درویشانۀ وی اشاره کرده است. اسیری تربتی، مانند بسیاری از شاعران پس از نظامی، دست به خلق خمسه‌ای زد که امروزه تنها 3 بخش از آن، به نامهای وامق و عذرا (سروده‌شده در 954 ق / 1547 م)، گنج مخزن الاسرار (که منظومه‌ای در شرح غزوات پیامبر (ص) است) و غزونامه را می‌شناسیم (تربیت، 532؛ صفا، 384). اسیری پس از سرودن وامق و عذرا، که چهارمین بخش از خمسه‌اش بود، در 967 ق / 1560 م به استانبول رفت و به خدمت سلطان سلیمان قانونی (سل‌ 926-974 ق / 1520-1566 م) پذیرفته شد و غزونامۀ خود را، که در برابر اسکندرنامۀ نظامی و در بحر متقارب سروده بود، به او تقدیم کرد (نخجوانی، 38- 39؛ صفا، همانجا؛ برای آگاهی از نسخه‌های خطی خمسۀ اسیری تربتی، نک‌ : تربیت، همانجا).
به‌نظر می‌رسد به‌جز خمسۀ اسیری تربتی، دیوان شعری نیز از او وجود داشته است که امروزه در دسترس نیست (نخجوانی، همانجا؛ آقابزرگ، 9(1) / 75). منابع مختلف تنها یک غزل از اسیری تربتی نقل کرده‌اند (واله، 1 / 209؛ صبا، 50؛ احمدعلی، 172-174). آفتاب رای لکهنوی (1 / 56)، افزون بر آن غزل، یک بیت دیگر نیز به او نسبت داده است.