اسکندر بیک منشی

اسکندربیکِ منشی\ eskandar-beyk-e monši\ ، (968- پس از 1043ق/ 1561- پس از 1633م)، منشی و مورخ نامدار‌ روزگار صفویه و صاحب تاریخ عالم‌آرای عباسی.
برخی محققانْ وی را از ایل ترکمان آذربایجان دانسته‌اند(نک‌ : پیگولوسکایا، 531؛ İA، ذیل «اسکندربیک ‌منشی» به نقل از رُماسکِویچ؛ افشار، یک). در 994ق، که حمزه‌میرزای ولیعهد برای سرکوب شورشیان تکلو به عراق عجم لشکر کشید، اسکندربیک در سمت منشی دیوان، ملازم او بود و خود نیز با شورشیان بـه نبرد پرداخت (نک‌ : اسکندربیک، 336، 339-340؛ اِردمان، 464). اسکندربیک در 1001ق، به اصفهان، نزد شاه عباس رفت و در زمرۀ «منشیان عظام» درآمد و در «دیوان انشاء» به کار پرداخت (اسکندربیک، 455). حاتم‌بیک اعتمادالدوله، وزیر شاه ‌عباس، یکی از بزرگ‌ترین پشتیبانان اسکندربیک به‌شمار می‌رفت. او در چنـدین مأموریت، وزیـر را ‌همراهـی ‌کـرد (نک‌ : همو، 722) و ‌پس از مرگ حاتم‌بیک‌ در 1019ق، تا‌ پایان زندگی از پشتیبانی پسر او، ابوطالب‌میرزا، برخوردار شد که بر جای پدر به وزارت نشسته بود (همو، 924-925).
آثار اسکندربیک اینهاست: تاریخ عالم‌آرای عباسی، ذیل تاریخ عالم‌آرای عباسی و منشآت.

مآخذ

اسکندربیک منشی، عالم‌آرای عباسی؛
افشار، ایرج، مقدمه بر تاریخ عالم‌آرای عباسی (نک‌ : هم‌ ، اسکندربیک منشی)؛
پیگولوسکایا و دیگران، تاریخ ایران از دوران باستان تا پایان سدۀ هیجدهم، ترجمۀ کریم کشاورز، تهران، 1346- 1349ش، ج 2؛
نیز:

Erdmann, Franz von, «Iskender Munschi und sein Werk», ZDMG, 1861, vol. XV;
İA.
ابوالفضل خطیبی (دبا)