آزو، ترکیب

آزو، تَرْکیب [tarkīb-e āzo]، هریک از ترکیبهای شیمیایی آلی که بخشی از ساختار مولکولی آنها گروه آزو (–N=N–) است. گروههای اتمی متصل به اتمهای نیتروژن ممکن است از هـر گـروه آلی‌ای باشند؛ ولـی ترکیبات تجارتی مهم آزو ــ کـه بیش‌از نیمی از رنگهای تجارتی‌را تشکیل می‌دهند ــ گروههای متصل شده بنزن یا مشتقات آن هستند(ترکیباتِ آروماتیکِ آزو).
بیشتر ترکیبات آروماتیک آزو از واکنش نمک دی آزونیُم با ماده‌ای آلی که اتمهای هیدروژن آن را به آسانی بتوان جای‌گزین کرد، تشکیل می‌شوند. سنتز آزوبنزن از نیتروبنزن به کمک بعضی واکنشگرهای اکسیژن زدا (کاهنده) نمونۀ روش کارآمد دیگری برای تهیۀ ترکیبات متقارن آزو است.
آن دسته از ترکیبات آزو که گروههای متصلِ آنها گروههای آلی آلیفاتیک هستند، معمولاً از هیدروژن‌زدایی ترکیبات هیدرازو (شامل گروه –HN–NH–) به دست می‌آیند؛ این ترکیبات خود از هیدرازین (N2H4) تولید می‌شوند.
یکی‌از واکنشهای مهم ترکیبات آلیفاتیک‌آزو تجزیۀ آنها به نیتروژن و رادیکالهای آزاد با گرما دادن است. این رادیکالهای آزاد معمولاً برای شروع واکنشهای بَسپارش (پلیمریزاسیون) به کار می‌روند. (127)