آرتیبونیت

آرْتیبونیت [ārtībonīt] (در اسپـانیـایی: آرتیبونیتو)، طولانی‌ترین رودخانه در جزیرۀ هیسپانیولا. این رود از رشته‌کوه مرکزی (کوههای سیبائو) واقع در جمهوری دُمینیکن سرچشمه می‌گیرد و به طرف جنوب غربی در امتداد مرز هائیتی جاری می‌شود، سپس در جهت غرب و شمال غربی به داخل خاک هائیتی می‌رود، از دشت حاصل‌خیز آرتیبونیت می‌گذرد و سـرانجام پس از طی مسیری بـه طـول 240 کمـ بـه خلیـج گُناو (گُنـائیو) می‌ریزد. حـدود 160 کمـ از بخش علیای رود قـابل قایق‌رانی است. حدود 80 هزار هکتار زمین به صورت بخشی از طرح کشاورزی درۀ آرتیبونیت، آباد شده است که بودجۀ آن از وامهای بین‌المللی تأمین می‌شود. این طرح شامل سدسازی، احیای زمینهای بایر، آموزش روشهای بهتر کشاورزی، تأمین اعتبارات کشاورزی و بهداشت و دیگر خدمات اجتماعی است. ساختمان سد به صورت طرحی برای مهار کردن سیل در 1930م آغاز گردید. اتمام آن در 1956م منجر به احداث دریاچۀ مصنوعی بزرگی (دریاچۀ پِلیگْر) شد.
ساختمان تأسیسات برقابی پلیگر سرانجام در 1971م با ظرفیت 400‘31 کیلو وات به منظور تأمین نیروی برق سراسر کشور هائیتی به اتمام رسید. (139)