بوگرا

بوگْرا، شهر و مركز بخشی‌ به‌ همین‌ نام‌ در ایالت‌ راج‌شاهی‌ بنگلادش‌. بخش‌ بوگرا با مساحت‌ 902‘2 كم‌ـ2 و جمعیتی‌ حدود 700‘241‘3 تن (1383ش‌ /2004م‌) («فرهنگ‌...»)، در شمال بنگلادش‌ واقع‌ است‌ (فرزین‌نیا، 13).
این‌ بخش‌ در 1236ق‌ /1821م‌ در دورۀ حاكمیت‌ انگلستان‌ بر شبه‌ قارۀ هند رسماً به‌عنوان‌ یك ‌حوزۀ اداری‌ بنیاد نهاده‌ شد («بوگرا»). بخش‌ شرقی‌ این‌ ناحیه‌ میان‌ رودخانه‌های‌ جامونا و كاراتویا از زمینهای‌ پست‌ و مردابی‌ تشكیل‌ شده‌، و قسمت‌ غرب‌ آن‌ مرتفع‌ است‌ ( بریتانیكا، II /118). بوگرا منطقه‌ای‌ زلزله‌خیز و در معرض‌ تندبادهای‌ موسمی است و همواره‌ جریان‌ سیلهای‌ شدید آن‌ را تهدید می‌كند I /1254) , EI2؛ فرزین‌نیا، 9).
بوگرا از مناطق صنعتی‌ بنگلادش‌ است‌ و زغال‌ سنگ‌ و سنگ‌ آهك از معادن عمدۀ آن به شمار می‌رود (همو، 13). شرایط مساعد اقلیمی‌ بوگرا را به‌ یكی‌ از مراكز كشت‌ برنج‌ بدل‌ ساخته‌ است‌. اراضی‌ وسیعی‌ از این ناحیه واقع‌ در غرب‌ رودخانۀ جامونا مسطح‌ و جلگه‌ای‌ است و به‌كشت برنج اختصاص دارد ( بریتانیكا، همانجا).
شهر بوگرا در ˚24 و ΄51 طول شرقی و ˚89 و ΄22 عرض‌ شمالی‌ در كنارۀ غربی‌ رود كاراتویا یكی‌ از شاخه‌های‌ رود جامونا واقع‌ است‌ («اطلس‌...»،125 ، نیز فهرست‌،.(22 جمعیت‌ این‌ شهر در 1383ش‌ /2004م‌، 800‘218 تن برآورد شده‌ است‌ («فرهنگ‌»). بوگرا بر سر راههای‌ ارتباطی‌ قرار دارد و از مراكز تجارتی‌ بنگلادش‌ به‌ شمار می‌رود. از مهم‌ترین‌ فعالیتهای‌ اقتصادی‌ اهالی‌ این‌ شهر، پرورش‌ كرم‌ ابریشم‌ و تولید پارچه‌های‌ ابریشمی‌، و نیز تولید كاغذ و صابون‌ را می‌توان‌ نام‌ برد (آكاندا، 99, 112؛ كلمبیا). 6 كالج‌ وابسته‌ به دانشگاه راج‌شاهی در این شهر به‌ فعالیت‌ مشغول‌اند (همانجا).
آثار تاریخی‌ برجای‌ مانده‌ در بوگرا پیشینۀ آن‌را به‌ سدۀ 2ق‌م‌ می‌رساند. بنای «پوندرانگر» در مهاستانگره‌، واقع در بخش‌ بوگرا از آثار این‌ دوره‌ است‌ (علیزاده‌، 124). قلعۀ گلی‌ شیرپور كه‌ در 1005ق‌ / 1597م‌ بنا شده‌، از دیگر آثار تاریخی‌ بوگراست‌ (EI2، همانجا).
اهالی‌ بوگرا غالباً مسلمان‌ هستند. از زمان‌ اسلام‌ آوردن‌ مردم‌ بوگرا آگاهی‌ چندانی‌ در دست‌ نیست‌، اما ظاهراً در سدۀ 7ق‌ /13م‌ به‌ طور گروهی‌ به‌ اسلام‌ گرویده‌اند، زیرا بسیاری‌ از روستاها در این‌ منطقه‌ نامهای‌ هندو دارند، در حالی‌كه‌ هیچ‌ هندویی‌ در آن‌ روستاها ساكن‌ نیست‌ (همانجا).

مآخذ

علیزادۀ اسماعیل‌ كندی‌، عزیز، شناسنامۀ فرهنگی‌ بنگلادش‌، تهران‌، 1379ش‌؛
فرزین‌نیا، زیبا، بنگلادش‌، تهران‌، 1373ش‌؛
نیز:

Akanda, L., Social History of Muslim Bengal, Dacca, 1981;
«Bogra» ,www.bogra.info /place1.html;
Britannica, micropaedia, 1978;
Britannica Atlas, Chicago, 1996;
The Columbia Encyclopedia, 2001;
EI²;
The World Gazetteer, www. world-gazetteer.com / home.htm
لیلا رضایی‌