ابن ربوه

اِبْنِ رَبْوه، ناصرالدین محمد بن احمد بن عبدالعزیز قونوی دمشقی (679-764 ق/ 1280-1363 م)، اصولی و فقیه حنفی و ادیب.
ابن تغری بردی (11/ 83) سال وفات او را 765 ق ذكر كرده است. اصل او از قونیه بود، ولی خود وی در دمشق متولد شد (ابن رافع، 2/ 257؛ ابن ابی الوفاء، 2/ 15). هدایۀ مرغینانی را نزد رضی‌الدین ابراهیم بن سلیمان منطیقی خواند و در 721 ق از او اجازۀ افتاء گرفت (همو، 2/ 16). همچنین نزد علاءالدین علی بن بلبان فارسی و صدرالدین علی حنفی دانش آموخت. در 759 ق به قاهره رفت و مدتی در آنجا اقامت گزید. سپس عازم مكه شد و همانجا ماند تا مناسك حج را به جای آورد. آنگاه به شام آمد و تا پایان عمر در آنجا اقامت كرد (همانجا؛ لكهنوی، 159). وی در مدرسۀ مقدمیۀ دمشق تدریس می‌كرد و خطابت مسجد جامع یلبُغا را نیز بر عهده داشت (ابن كثیر، 14/ 300؛ ابن حجر، 5/ 56)، ابن ربوه به برهان‌الدین انباسی اجازۀ افتا داده است (نعیمی، 667- 668).

آثـار

1 و 2. قدس الاسرار، كه اختصاری است بر المنار نسفی در اصول فقه؛ نیز شرح المنار (ابن رافع، ابن ابی الوفاء، همانجاها؛ حاجی خلیفه، 2/ 1824). در كتابخانۀ خدیویه (خدیویه، 2/ 251؛ قس: GAL, II/ 251). نسخه‌ای تحت عنوان شرح علی قدس الاسرار موجود است كه اشاره‌ای به شارح آن نشده است؛ 3. الدر المنیر فی حل اشكال الكبیر (ابن ابی الوفاء، 2/ 15) كه شرح كتاب الجامع الكبیر محمد بن حسن شیبانی است (حاجی خلیفه، 1/ 570)؛ 4. المواهب المكیة فی شرح فرائض السراجیة (ابن ابی الوفاء، 2/ 16)، كه شرح كتاب فرائض سراج‌الدین سجاوندی است (حاجی خلیفه، 2/ 1247)؛ 5. تكملة الفوائد، كه تكمیل حاشیۀ جلال‌الدین عمر بن محمد خبازی (د 691 ق) بر كتاب الهدایۀ مرغینانی است (همو، 2/ 2033).

مآخذ

ابن ابی الوفاء، محمد بن محمد، الجواهر المضیة، حیدرآباد دكن، 1332 ق؛
ابن تغری بردی، النجوم؛
ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الدرر الكامنة، حیدرآباد دكن، 1396 ق/ 1976 م؛
ابن رافع سلامی، محمد، الوفیات، به كوشش صالح مهدی عباس و بشار عواد معروف، بیروت، 1982 م؛
ابن كثیر، البدایة؛
تمیمی، تقی‌الدین بن عبدالقادر، الطبقات السنیة فی تراجم الحنفیة، نسخۀ عكسی موجود در كتابخانۀ مركز؛
حاجی خلیفه، كشف؛
خدیویه، فهرست؛
لكهنوی، محمد عبدالحی، الفوائد البهیة فی تراجم الحنفیة، به كوشش محمد بدرالدین ابوفراس النعسانی، بیروت، 1324 ق؛
نیز:

GAL.
قهار مقیمی