ابن خضر

اِبْنِ خَضِر، شهاب‌الدين‌ ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد صالحی‌ (706- 785 ق‌/ 1306-1383 م‌)، مُقری‌ و فقيه‌ حنفی‌. وی‌ در منابع‌ متأخر «قول‌ احمد» نيز ناميده‌ شده‌ است‌ (بغدادی‌، 1/ 115؛ زركلی‌، 1/ 225).
از زندگی‌ وی‌ آگاهی‌ بسياری‌ در دست‌ نيست‌؛ همين‌ اندازه‌ گفته‌ شده‌ است‌ كه‌ ابن‌ خضر از عالمان‌ و فقيهان‌ حنفی‌ زمان‌ خود در دمشق‌ بوده‌ و از مشايخی‌ چون‌ عيسی‌ مطعّم‌، ابوبكر بن‌ عبدالدائم‌، قاضی‌ سليمان‌، احمد بن‌ ابی‌ طالب‌ حجّار (ابن‌ جزری‌، 1/ 113) و هديّه‌ بنت‌ عسكر (ابن‌ قاضی‌، 3/ 118) استماع‌ كرد و آنگاه‌ در 750 ق‌/ 1349 م‌ در دارالعدل‌ دمشق‌ به‌ افتاء گمارده‌ شد و در مدرسۀ مقدميّه‌ و ركنّيۀ دمشق‌ به‌ تدريس‌ پرداخت‌ و سرانجام‌ در صالحيۀ دمشق‌ درگذشت‌ (همانجا). ابن‌ جزری‌ و ابن‌ حجی‌ از وی‌ دانش‌ آموخته‌اند (ابن‌ جزری‌ ابن‌ قاضی‌، همانجاها).
از آثار وی‌ كتاب‌ حاشية علی‌ الفوائد الفنارية علی‌ ايساغوجی‌ در منطق‌ است‌ كه‌ در 1253 ق‌/ 1837 م‌ ضمن‌ مجموعه‌ای‌ در استانبول‌ چاپ‌ شده‌ است‌ و نيز كتاب‌ حاشية علی‌ شرح‌ العقائد النسفيّة كه‌ به‌ گفته‌ زركلی‌، (1/ 225) به‌ چاپ‌ رسيده‌ است‌. نسخۀ كتاب‌ الغوص‌ لاقتباس‌ نفائس‌ الاسرار المودعة فی‌ دررالبحار كه‌ شرحی‌ است‌ به‌ كتاب‌ دررالبحار محمد بن‌ يوسف‌ قونوی‌ در كتابخانۀ زيتونيۀ تونس‌ موجود است‌ (GAL, S, II/ 90). آثاری‌ كه‌ به ‌او منسوبند و از نسخ‌ آنها اطلاعی‌ در دست‌ نيست‌، عبارتند از: شرح‌ رسالة الاستعارة ابوالقاسم‌ ليثی‌ و الصّراط المستقيم ‌فی‌ تبيين ‌القرآن‌الكريم‌ در تفسير (بغدادی‌، همانجا).

مآخذ

ابن‌جزری‌، محمد، غاية النهاية، به‌كوشش‌گ‌. برگشترسر، قاهره‌، 1351 ق‌/ 1932 م‌؛
ابن‌قاضی‌ شهبه‌، ابوبكر بن احمد، تاريخ‌، به‌كوشش‌ عدنان‌ درويش‌، دمشق‌، 1977 م‌؛
بغدادی‌، هديه‌؛
زركلی‌، اعلام‌؛
نيز:

GAL, S.
حسن‌ يوسفی‌اشكوری‌