نویسنده (ها) :
عباس سالاری
آخرین بروز رسانی : یکشنبه 18 خرداد 1399 تاریخچه مقاله
اِبْنِ بِطْريق، ابوحسين، يا ابوزكريا شمسالدين يحيی بن حسن بن حسين بن علی بن محمد بن بطريق اسدی حلی (523 -600 ق/ 1129-1204 م)، محدث، فقيه، اديب و متكلم امامی. آل بطريق از خاندانهای بزرگ علم و ادب در حله بودند. ابن بطريق و دو فرزندش علی و محمد از مشهورترين افراد اين خاندان به شمار میآيند (صدر، 129، 130). به گفتۀ بحرالعلوم امروز از بازماندگان اين خاندان بزرگ شيعه كسی را در حله نمیشناسيم (ص 284، حاشيه). وی فقه و كلام را بر مذهب اماميه نزد سديدالدين محمود حمصی فراگرفت و نحو، لغت، نظم و نثر را نيز بياموخت (مجلسی، مدخل، 149؛ ابنحجر، 6/ 247) و چندان كوشيد تا در مذهب اماميه به مرتبۀ افتاء دست يافت. وی مدتی در بغداد و سپس در واسط سكنی گزيد و به زهد و پرهيز شهرت يافت (همانجا). مشايخ عمدۀ روايی او از اهل سنت عبارتند: از ابوالغنائم معمر بن محمد بن احمد بن عبدالله حسينی، ابوجعفر اقبال بن مبارك بن محمد عكبری واسطی، ابوبكر عبدالله بن منصور بن عمران باقلانی، ابوالحسن محمد بن حسن بن علی بن وزير ابوالعلاء واسطی، محمد بن يحيی بن محمد بن ابی السطلين علوی بغدادی و ديگران (ابن بطريق، 19-22) و از مشايخ خاصۀ وی بيشتر از عمادالدين ابوجعفر محمد بن قاسم طبری صاحب بشارة المصطفی، احمد بن طاهر بن علی بن طاهر حسينی و محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی نام برده است (مجلسی، همانجا). شاگردان و راويان او عبارتند: از علی بن يحيی بن حسن بن بطريق، ابوالحسن علی بن يحيی خياط سورآوی (آقابزرگ، طبقات، قرن 7، 118)، شرفالدين فخار بن سعد بنفخار بن احمد (همان، 129)، نجمالدين محمد بن ابی هشام علوی (مصطفوی، 20)، صفیالدين محمد بن معد بن علی (آقابزرگ، طبقات، قرن 6، 338)، ابوحامد نجمالاسلام محمد بن عبدالله بن علی بن زهره حسينی حلبی (افندی، 5/ 358) و محمد بن جعفر مشهدی (حر عاملی، 2/ 345). ابن بطريق در 77 سالگی در شعبان 600 ق/ آوريل 1204 م درگذشت (ابن حجر، همانجا؛ قس: آقابزرگ، الذريعة، 1/ 83، 4/ 198).