ابشیطی

اِبْشیطی، شهاب‌الدین احمد بن اسماعیل بن ابی بكربن عمر بن بریده (خالد) مصری (802-883ق / 1400- 1478م) ادیب، شاعر، محدث و فقیه شافعی. وی در اِبْشیط (یكی از آبادیهای شهر محله، واقع در دلتای نیل) زاده شد و در همانجا بالید و قرآن و كتابهایی چند، چون العمدة و التبریزی را از بر كرد. نیز در آنجا فقه را از بدربن صواف و شهاب بن حمید و ولی‌الدین بن قطب‌الدین فراگرفت و نزد ابوعمر و علی رمسیسی قرآن را تلاوت كرد. آنگاه در 820ق / 1417م به قاهره كوچید و در دانشگاه الازهر به تكمیل علوم پرداخت و افزون بر فقه و اصول و حدیث در ادبیات و ریاضیات نیز مهارت یافت (سخاوی، 1 / 235-236).
ابشیطی در 857ق / 1453م حج گزارد و به قصد زیارت مرقد پیامبر (ص) به مدینه رفت. و تا پایان زندگی بیش از 20 سال مقیم و مجاور آنجا شد. وی بیش‌تر سالها حج می‌گزارد و در 871ق / 1467م مدتی مجاور مكه گردید. ابشیطی ظاهراً به منظور ادای احترام به پیامبر اسلام و احتمالاً برای رعایت ادب در برابر ابوالفرج مراغی از نقل حدیث در مدینه خودداری می‌كرد. وی در مدینه درگذشت و در گورستان بقیع، نزدیك قبر امام مالك، به خاك سپرده شد (همو، 237؛ شوكانی، 1 / 39).
اِبْشیطی از زاهدان و عابدان بنام روزگار خویش بود و نزدیك به 20 تألیف در موضوعات گوناگون به وی نسبت داده‌اند كه با توجه به بسیاری از فهارسِ مخطوطاتِ كتابخانه‌های جهان از سرنوشت هیچ یك نشانی در دست نیست.

مآخذ

سخاوی، محمدبن عبدالرحمن، الضوء اللاّمع، قاهره، 1354ق؛
شوكانی، محمدبن علی، البدر الطّالع، قاهره، 1348ق.

حسن یوسفی اشکوری