آل یاسین

آلِ یاسین، یا اِل یاسین، اصطلاحی برگرفته از آیه‌ای که یک بار (امّا نه دقیقاً به این شکل) در قرآن مجید به کار رفته است: «سَلامٌ عَلى اِلْ یٰاسینَ» (صافّات / 37 / 130). قاریان و مفسّران این واژه را به چند گونه خوانده‌اند. عامۀ قرّاءِ مکّه و بصره و کوفه آن را ال یاسین (به کسر الف) و عامّۀ قرّاءِ مدینه آل یاسین قرائت کرده‌اند (طبری، 23 / 61). 1. ال یاسین به دو مفهوم گرفته شده است: الف ـ الیاسین، واژه‌ای و تلفظی دیگر از الیاس است، مانند میکال و میکائیل و میکائین و سیناء و سینین. به گفتۀ ابن‌جنّی، این‌گونه تلفظ در میان اعراب رایج بوده است (قرطبی، 5 / 120). بنابراین، ال یاسین همان الیاس است و درود خداوند نیز بر خود اوست (طبری، همانجا)؛ ب ـ ال یاسین، به گفتۀ زجّاج جمع الیاس است و یاءِ نسبت در آن حذف شده است و مقصود از آن خود الیاس و پیروان اوست (طبرسی، 5 / 81؛ مجلسی، 13 / 392)؛ 2. آلِ یاسین که مرکب از دو واژۀ آل و یاسین است و به سه مفهوم گرفته شده است: الف ـ یاسین پدر الیاس است (زمخشری، 3 / 352) و آل، خاندان یاسین که مقصود خود الیاس است (بیضاوی، 2 / 299)؛ ب ـ یاسین (یٰس) نام سوره یا قرآن است و آل یاسین اهل قرآن و مؤمنان به کتاب خداست (طبرسی، 5 / 82؛ فخر رازی، 26 / 162)؛ ج ـ یاسین نام حضرت محمد (ص) وآل، خاندان اوست (طبرسی، 5 / 82). ابن عباس گوید: ما آل محمّد آل یاسینیم (سیوطی، 5 / 286) که آل محمّد در قول ابن عباس در معنی اعم به کا رفته است؛ و نیز از حضرت علی (ع) با اسنادش نقل شده است که فرمود در آیۀ «سلام علی آل یاسین»، یاسین محمّد (ص) و ما آل یاسینیم (حسکانی، 2 / 109-112؛ طباطبایی، 17 / 159).

مآخذ

بیضاوی، عبدالله بن عمر، انوار التنزیل، مصر، 1388 ق؛
حسکانی، عبیدالله، شواهد التنزیل، به کوشش محمدباقر محمودی، بیروت، 1393 ق؛
زمخشری، جارالله، الکشاف، بیروت، دارالمعرفة؛
سیوطی، جلال‌الدین، الدّرّ المنثور، قم، 1404 ق؛
طباطبایی، محمدحسین، المیزان، بیروت، 1973 م؛
طبرسی، فضل‌بن حسن، مجمع ‌البیان، بیروت، مکتبة‌الحیاة؛
طبری، محمدبن جریر، تفسیر، بیروت، 1400 ق، 23 / 62؛
فخر‌رازی، محمدبن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، داراحیاء الترات العربی؛
قرطبی، محمدبن احمد، الجامع لاحکام القرآن، به کوشش محمد محمدحسنین، بیروت، دارالحیاء التراث‌العربی، 15 / 119؛
مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، 1403 ق، 13 / 393.

علی رفیعی