ابن اخوه ابوالفضل

اِبْنِ اِخوَه، ابوالفضل عبدالرحیم بن احمد بن محمد بن ابراهیم بن الاخوۀ بغدادی شیبانی (483- 548ق / 1090-1153م)، ادیب، شاعر، مفسّر و محدّث شافعی. وی در طلب حدیث به خراسان، نیشابور، ری، طبرستان و اصفهان سفر كرد (كتبی، 2 / 309)، ولی 40 سال در اصفهان اقامت داشت. عمادالدین كاتب از وی به بزرگی یاد می‌كند و او را در حدیث، تفسیر، نحو، ادب و شعر یگانۀ زمان خود می‌داند و می‌گوید: برای استفاده از محضر وی به اصفهان رفتم و از اشعار نغز و افكار بدیعش بهره‌مند شدم (1(3) / 140-141). گویا وی در پایان عمر در شیراز به سر می‌برده و در شعبان 548ق در همان شهر درگذشته است (ذهبی، 20 / 281). منتجب‌الدین عِجْلی فقیه شافعی (د 600ق / 1204م) از وی حدیث نقل كرده (ابن خلكان، 1 / 208) و وی از ابوالفوارس طراد زینی، ابوالخطاب نصر بن بَطِر و دیگران روایت كرده است. وی از كتابهای بسیاری نسخه‌برداری كرده (كتبی، همانجا) و ابومسعود گوید: از وی شنیدم كه می‌گفت 000‘2 جلد كتاب به خط خود نوشته‌ام (ابن حجر، 4 / 3-4). ابومحمد تنوخی شاعر گوید: من دیوان شعر وی را كه بیش از 000‘10 بیت بود مطالعه كردم (عمادالدین كاتب، 2 / 160). چند تن از ادیبان و محدثان دیگر نیز به عنوان «ابن الاخوة» شهرت داشته‌اند.

مآخذ

ابن حجر عسقلانی، احمدبن علی، لسان المیزان، حیدرآباد دكن، 1330ق / 1912م؛
ابن خلكان، وفیات؛
ذهبی، شمس‌الدین محمد، سیر اعلام النبلاء، به كوشش شعیب الارنؤوط و محمد نعیم العرقوسی، بیروت، 1405ق / 1985م؛
عمادالدین كاتب، محمد، خریدة القصر، به كوشش محمد بهجة الاثری، بغداد، 1976م؛
همان، به كوشش شكری فیصل، دمشق، 1378ق / 1959م؛
كُتبی، محمدبن شاکر، فوات الوفیات، به كوشش احسان عباس، بیروت، 1974م.

قهار مقیمی