ابوجعفر بن حبش

اَبوجَعْفَرْ بْنِ حَبَش، ابوجعفر عبدالله بن احمد بن عبدالله بن حبش (حُبیش)، ستاره‌شناس و سازندۀ آلات نجومی. از زندگی، تاریخ تولد و وفات او اطلاعی در دست نیست. قراین امر و نیز بعضی نوشته‌ها نشان می‌دهد که وی به احتمال زیاد پسر احمد بن عبدالله مروزی، ستاره‌شناس، معروف به حبش حاسب بوده است (سارتن، 1 / 656؛ قس: ابن ندیم، 275؛ قفطی، 396؛ ابن طاووس، 205). باتوجه به اینکه حبش حاسب پس از 250 ق / 864 م، در 100 سالگی درگذشته، می‌توان گفت که ابوجعفر از دانشمندان سدۀ 3 ق / 9 م بوده است (سارتن، همانجا؛ قس: زوتر، 27-28).
وی کتابی دربارۀ اسطرلاب داشته که ابن ندیم و قفطی (همانجاها) از آن با عنوان الاسطرلاب المسطح یاد کرده‌اند، اما در نسخه‌ای از آن که جزو مجموعه‌ای در پاریس نگهداری می‌شود، نام کتاب عمل الاسطرلاب المُبطَخ ذکر شده است (دوسلان، 430, 432).

مآخذ

ابن طاووس، علی بن موسی، فرج المهموم فی تاریخ علماء النجوم، قم، 1363 ش؛
ابن ندیم، الفهرست؛
سارتن، جورج، مقدمه بر تاریخ علم، ترجمۀ غلامحسین صدری افار، تهران، 1353 ش؛
قفطی، علی بن یوسف، تاریخ الحکماء، به کوشش یولیوس لیپرت، لایپزیک، 1903 م؛
نیز:

De Slane;
Suter, Heinrich, Die Mathematiker und Astronomen der Araber und ihre Werke, Leipzig, 1900.

ابوالحسن دیانت