ابوالنجم نصرانی

اَبوالنَّجْمِ نَصْرانی، ابن ابی غالب بن فهد بن منصور بن وهب ابن قیس بن مالك (د 599 ق / 1203 م)، پزشك مسیحی سوری. پدرش كشاورزی از مردم حوران دمشق بود و ابوالنجم را در كودكی برای خدمت به یكی از پزشكان دمشق سپرده بود و چون این پزشک استعداد او را دریافت، به تعلیم او همت گماشت. ابوالنجم چون در پزشكی مهارت یافت، به خدمت الناصر صلاح‌الدین یوسف امیر ایوبی پیوست و نعمت و منزلت یافت (ابن ابی اصیبعه، 3(1) / 300، 301؛ فیلسوف‌الدوله، 1 / 161). ابوالنجم در دمشق بدرود زندگی گفت. گویند وی پزشكی دانشمند و ستوده رفتار و محبوب و نیكوكار بوده است (ابن ابی اصیبعه، همانجا؛ لكلرك، II / 43).
پسر وی، امین‌الدوله ابوالفتح نیز پزشك بود و نزد پدر دانش آموخته بود (فیلسوف‌الدوله، 1 / 232).
از تألیفات او كتاب الموجز را نام برده‌اند كه مشتمل بر علوم پزشكی نظری و علمی است (ابن‌ابی‌اصیبعه، همانجا؛ حاجی خلیفه، 2 / 1899). مآخذ معتبر بجز از كتاب مذكور اثر دیگری از وی یاد نكرده‌اند. فیلسوف‌الدوله نیز معتقد است كه از او غیر از كتاب یاد شده كه به نام ملك الناصر نوشته، تألیف دیگری در دست نیست (1 / 161)، ولی مؤلفان نامۀ دانشوران اثر مبسوط دیگری در 3 جلد به او نسبت می‌دهند كه مشتمل بر تجربیات خود او بوده است (1 / 414).

مآخذ

ابن ابی اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء، بیروت، 1377 ق / 1957 م؛
حاجی خلیفه، كشف؛
فیلسوف‌الدوله، عبدالحسین، مطرح الانظار، تبریز، 1334 ق / 1916 م؛
نامۀ دانشوران ناصری، قم، 1379 ق؛
نیز:

Leclerc, Lucien, Histoire de la médecine arabe, New York, 1971.

ابوالحسن دیانت