بانجول

بانْجول، پایتخت و بندر مهم کشور مسلمان‌نشین گامبیا در افریقا. این شهر در 1816م، با حمایت نظامیان انگلیسی به صورت دژی نظامی و مرکزی تجارتی پایه‌گذاری شد، محلی که در 1618م، کارگزاران شرکتی بازرگان از انگلیس، در آن استقرار یافته بودند. مأموران دولت انگلیس جزیرۀ بانجول را جزیرۀ سنت ماری، و دژ مرکز تجارتی را به نام وزیر مستعمرات وقت انگلستان، باثریت نامیدند. دولت گامبیا پس از دست‌یابی به استقلال آنجا را بانجول یافت (‌ﻧﻜ : هاچ، 52؛ بریتانیکا، 1986م، I/ 870).
بانجول شهری دلپذیر بر جزیره‌ای در دهانۀ رودخانۀ گامبیا و در ساحل اقیانوس اطلس است و به وسیلۀ پلی به دیگر نقاط کشور ارتباط دارد (لند، 192-191). این شهر در °13 و ´28 عرض شمالی و °16 و ´39 طول شرقی واقع است و آب‌وهوای استوایی دارد. متوسط باران سالیانۀ آن حدود 114 سانتی‌متر است. میزان دما در این شهر از حدود °7 تا °43 سانتی‌گراد متغیر است (همو، 189؛ بریتانیکا، 1978م، میکرو، 729/ 1).
در 1821م دولت انگلستان پس از اشغال گامبیا، دژ و مرکز تجارتی یاد شده را مرکز گامبیا و ساحل قرار داد (فیج، 340). تا پیش از 1945م تنها عنصر زندگی سیاسی ـ اجتماعی کشور گامبیا، اتحادیۀ کارگری باثریاست و شورای مناطق شهری بود که اولی در 1928 و دومی در 1931م ایجاد شده بود (کُرنون، 367). اولین احزاب سیاسی گامبیا را روشنفکران بانجول در 1945م تشکیل دادند. در این سال «حزب دموکراتیک گامبیا» و «کنگرۀ مسلمانان گامبیا» آغاز به فعالیت کردند و در 1951م هم حزب سومی به نام «حزب متحد» در بانجول تأسیس گردید (دیودسن، «افریقای جدید...»، 141).
ادارۀ بانجول از 1947م/ 1326ش به یک شورای شهر واگذار گردید (بریتانیکا؛ 1986م، همانجا). در همین حال، فقط ساکنان بانجول و حومه حق شرکت در شورای قانون‌گذاری کشور را داشتند و این وضعیت تا 1960م ادامه یافت (کرنون، 270). کسب استقلال گامبیا در 1965م با ائتلاف 3 حزب تشکیل شده در بانجول میسر گردید (دیودسن، «آفریقا...»، 239).
مردم این شهر بیشتر مسلمان هستند. در 1946م از حدود 21 هزار نفر جمعیت آن حدود 16 هزار نفر مسلمان بودند (‌ﻧﻜ : تریمینگام، 228). جمعیت این شهر که در 1960م حدود 40 هزار نفر بود (کرنون، همانجا؛ الٰهی، 244)، در 1983م/ 1362ش به 500‘44 نفر افزایش یافت (بریتانیکا، همانجا؛ قس: «دائرةالمعارف کلمبیا »، که در 1993م جمعیت بانجول را 407‘42 تن آورده است). حدود نیمی از جمعیت بانجول از تیرۀ «ولوف» هستند. دیگر تیره‌های نژادی اینهاست: ماندینگو، فولا، جولا، سرواکو (لند، همانجا).
بانجول بزرگ‌ترین شهر و بندر بازرگانی اصلی کشور گامبیا و درعین‌حال مناسب‌ترین راه تجارتی برای کشورهای سنگال و مالی است. کشتیهای اقیانوس‌پیما تا 20 هزار تن می‌توانند از تأسیسات بندری بانجول استفاده کنند (گراو، 105). در این شهر کارخانه‌هایی برای تهیۀ روغن بادام‌زمینی وجود دارد و بخشی از آن به خارج از کشور صادر می‌شود. در بانجول یک مسجد و یک مدرسۀ عالی اسلامی و مؤسسات فرهنگی دیگر فعالیت دارند (بریتانیکا، 1978م، میکرو، همانجا).

مآخذ

الهی، حسین، تاریخ‌آفریقا، تهران، 1368ش؛
کرنون، ماریان ، تاریخ معاصرافریقا، ترجمۀ ابراهیم صدقیانی، تهران، 1365؛
نیز:

Britannica;
The Columbia encylopedia, www.inforplease.com/ ce6/ world/ a0806058.html;
corveninm Robert and Marianne, historie de l'afrique, Paris, 1964;
Davidson, B., africa in modern history, london, 1978;
id, modern africa, a social and Political History, London, 1994;
Fage, J. D., A History of ofrica, London, 1988;
Grove, A. T., africa, South of the sahara, Oxford, 1976;
Hatch, J., the History of Britain in africa, London, 1969;
Land. H., «The Gambia», africa, ed. C. Legum, London, 1956;
Trimingham. J. S., A History of Islam in West Africa, Oxford, 1970.
پرویز امین