آدر الکریمة

آدُرُ الُكَریمَة، جِهَهُ الطواشی شهاب‌الدین صلاح، مادرِالملك المجاهد علی بن داود (حكومت: 722-764ق / 1322-1363 یا 1365م)، فرمانروای یمن و حَضْرَموت از سلسلۀ بنی‌رسول (626‌ - 858 ق / 1229-1454م).
آدرالكریمه در 751ق / 1350م همراه خانواده و پسرش الملك المجاهد كه قصد تصرف مكه داشت، عازم آن دیار شد، ولی‌الملك المجاهد از ممالیك مصر كه در آن روزگار مكه را در تصرف داشتند، شكست خورد و گرفتار گشت. او را به مصر نزد سلطان محمدبن قَلاوون بردند. آدرالكریمه به یمن بازگشت و طی مدت یك‌سال كه الملك المجاهد در مصر می‌زیست، بر مسند فرمانروایی نشست و در غیبت او كار مُلك را سامان داد. در آغاز ورود، ظاهراً برای جلب موافقت امرای كشور، 000‘100 دینار انفاق كرد و نواده‌اش موسوم به صالح را بر مسند فرمانروایی نشاند، اما چندی بعد او را بركنار ساخت و خود به كشورداری پرداخت.
آدرالكریمه زنی بسیار خردمند و دوراندیش و بردبار و كریم و سیاستمدار بود. گفته‌اند كه هیچ‌سالی چون آن سال كه وی فرمان راند، یمن فراوانی و امنیت و عدالت به خود ندیده بود. دانشمندان را بسیار می‌نواخت، و در خانه‌های مردم می‌گشت و همه را مشمول عطا و احسان خویش می‌ساخت. مدرسۀ بزرگی مشهور به صلاحیه در زَبید ساخت و املاك بسیاری برای مخارج مدرسه و مستمری امام و مؤذن و استاد و دانشجویان آن وقف كرد. نیز خانقاهی در كنار آن برای زاهدان و صوفیان پی افكند. در دیههای مسلب و تَریبه ــ در وادی زَبید و سلامه در راه تَعَز ــ مدارسی بنا كرد و برای هریك معلم و مؤذن و امامی گماشت و اموالی وقف كرد (خزرجی، 2 / 118، 119). آدرالكریمه در 22 ربیع‌الثانی 762ق / اول مارس 1361م در تعز درگذشت و همان‌جا به خاك سپرده شد.

مآخذ

ترسیسی، عدنان، الیمن و حضارة‌العرب، بیروت، مكتبة‌الحیاة، 1947م، ص 102؛
ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهرة، قاهره، وزارة‌الثقافة و الارشاد القومی، 1963م، 10 / 226، 227، 11 / 91؛
خزرجی، علی‌بن حسن، العقود اللؤلؤیة، به كوشش محمد بسیونی عسل، مصر،‌ دارالآداب، 1332ق؛
زركلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، 1986م، ج 7، 1 / 25؛
مقریزی، احمدبن علی، السلوك، به كوشش محمد مصطفى زیاده، قاهره، لجنة التألیف و الترجمه و النشر، 1958م، 2 / 852، 858، 859.

صادق سجادی