بیْخَبَرِ بِلْگِرامی، میر عظمتالله حسینی واسطی بلگرامی (د ذیقعدۀ 1142 /مۀ 1730)، متخلص به «بیخبر»، عارف، شاعر و هنرمند سدۀ 12ق /18م. پدر او میر لطف الله احمدی، معروف به شاه لدها (د 1143 ق) اهل طریقت بود و اصل ایشان از سادات حسینی واسط است كه در بلگرام سكنا گزیدند. میرغلامعلی آزاد بلگرامی از مریدان میر لطفالله بود و كتاب انیس المحققین را در شرح حال او نوشته است (اقبال، 55؛ خلیل، 23؛ منزوی، فهرستواره ... ، 3 /2027).
تاریخ ولادت بیخبر و جزئیات زندگی او در منابع روشن نیست (نک : خلیل، اقبال، همانجاها؛ خوشگو، 3 /172)، تنها میدانیم كه به تصوف گرایش داشت، خط شكسته را بسیار خوب مینوشت و در موسیقی متبحر بود (بهگوان، 30؛ آزاد، 317). بیخبر با بیدل دهلوی ملاقات و گفتوگو داشته، و شرح آن را در اثر خود به نام سفینۀ بیخبر آورده است (آزاد، 315-316؛ اقبال، 56) بیخبر بلگرامی در 1142ق در دهلی درگذشت و در جوار مزار شیخ نظامالدین اولیا دهلوی به خاك سپرده شد (آزاد، 325؛ خوشگو، 3 /173؛ اقبال، 55).
از وی آثار چندی به جای مانده است: 1. دیوان با 7 هزار بیت كه شامل قصیده، غزل، رباعی و مثنوی است. اشعاری از این دیوان در مآثر الكرام آمده است و نسخۀ خطی آن در كتابخانۀ خدابخش پتنه نگهداری میشود (شیر، 3/83؛ «فهرست ... »، XXXII/124). 2. سفینۀ بیخبر، زندگینامۀ فارسی سرایان سدۀ 12ق است كه به ترتیب الفبایی در 1141ق جمعآوری، و تنظیم شده است. دو نسخۀ خطی آن در دانشگاه لاهور و دانشگاه اسلامی علیگره موجود است (خوشگو، همانجا؛ اقبال، 56؛ منزوی، همان، 3/1917، خطی مشترك، 11/749؛ آقابزرگ، 12/795؛ رضوی، 171). 3. غبار خاطر، رسالهای است در اظهار تأسف از گروهبندی و سقوط مسلمانان در روزگار نویسنده كه دوبار چاپ شده است (اقبال، همانجا؛ نوشاهی، 440). 4. ما قلّ ودلّ، رسالهای دربارۀ عقل و ادراك، و معیار درستی و نادرستی آنهاست كه دو نسخۀ خطی آن در كتابخانۀ آصفیۀ حیدرآباد دكن و انجمن ترقی اردو وجود دارد (اقبال، همانجا؛ منزوی، همان، 2 /977).
Catalogue of the Arabic and Persian Manuscripts in the Khuda Bakhsh Oriental Public Library, Patna, 1980; Rizvi, A. A., Catalogue of the Persian Manuscripts in the Maulana Azad Library, Aligarh, 1969. مرجان افشاریان