نویسنده (ها) :
بخش ادبیات
آخرین بروز رسانی : سه شنبه 19 آذر 1398 تاریخچه مقاله
آگاه قاجار، اردشیر میرزا (د 1289ق / 1872م)، پسر نهم عباس میرزا نایبالسلطنه (1203-1249ق / 1788-1833م)، از رجال حكومت قاجار، ادیب و شاعر، متخلص به آگاه. در اوان جوانی و در روزگار پدرش حكومت گروس و صاین قلعه را داشت. در آغاز سلطنت محمدشاه (د 1250ق / 1834م) به سركوبی شاهزاده اسماعیل میرزا، والی شاهرود و بسطام كه در خراسان سر به شورش برداشته بود، مأمور شد و او را مغلوب و به تهران روانه كرد. در پی موفقیت در این مأموریت، حكومت گرگان و استراباد به او واگذار شد و مدت 7 سال (1252-1259ق / 1836-1843م) در آن دیار حكومت كرد. در 1269ق / 1852م كه ناصرالدین شاه از تهران بیرون رفت، حكومت دارالخلافۀ تهران به او سپرده شد و وی تا 1273ق / 1856م در این مقام باقی ماند؛ در این زمان، میرزا موسیٰ تفرشی وزارت او را بر عهده داشت. در 1273ق / 1857م لقب «ركنالدوله» گرفت و به جای برادرش فیروز میرزا نصرتالدوله، به حكومت آذربایجان فرستاده شد. در دوران سلطنت ناصرالدین شاه یك چند حاكم لرستان و خوزستان بود و مدتی نیز حكومت مازندران و گیلان را برعهده داشت. اردشیر میرزا مورد توجه میرزا ابوالقاسم قائممقام و میرزا تقیخان امیركبیر بود و خود نسبت به شاعران و ادیبان عنایت خاص داشت. در شاعری بیشتر به مدیحهسرایی پرداخته و قصایدی در مدح محمدشاه و ناصرالدین شاه و برخی از بزرگان آن زمان، همچون میرزا آقاخان نوری صدراعظم، سروده است. غزلیات او بیشتر عاشقانه و غنایی است. از شاعران سبك عراقی تقلید میكند و مضمون تازه در اشعارش كم است. مقداری از اشعار او در مجمع الفصحاء نقل شده و نسخههایی از دیوانش در كتابخانههای مركزی (شم 4481) و ملك (شم 4880) موجود است.