آفتاب

آفْتاب، روزنامه‌ای فارسی که در 29 محرم 1330ق / 19 ژانویۀ 1912م در تهران به سردبیری میرزاحسین عبدالوهاب‌زادۀ کمال‌السلطان بنیاد نهاده شد (ظاهراً کمال‌السلطان و عبدالوهاب‌زاده چنان‌که صدر هاشمی و الول ساتن تصور کرده‌اند، 2 شخص جداگانه نیستند). وی قبلاً مخبر روزنامۀ ایران نو بود (1328ق / 1910م) و بعدها بنیادگذار روزنامۀ ستاره ایران (1336ق / 1917م) شد. روزنامه آفتاب در دوران نیابت سلطنت ناصرالملک (1329-1332ق / 1911-1913م) و خفقان حاکم بر مطبوعات ایران با پشتیبانی دولت منتشر گردید و در واقع ارگان رسمی یا نیمه‌رسمی دولت بود که از خواسته‌های ناصرالملک حمایت می‌کرد. این نشریه هفته‌ای 3 بار انتشار می‌یافت و اخبار خارجی و به صورت مفصل‌تر، اوضاع و اخبار داخلی ایران را منعکس می‌کرد. از نظر سیاسی به اعتدالیون وابسته بود و در شمارۀ نخست آن نطق وزیر خارجۀ انگلستان درج شده بود و به قولی وثوق‌الدوله (د 1329ش) خود مقالات اصلی آن را می‌نوشت (براون، 2 / 179). از شمارۀ 255 (سه‌شنبه 4 رمضان 1332ق / 27 ژوئیۀ 1914م) میرزا صادق‌خان ادیب‌الممالک فراهانی مدیریت آن را به‌عهده گرفت (شمارۀ 255 روزنامۀ آفتاب) آخرین شمارۀ آن (337)، مورخ 24 ربیع‌الاول 1334ق / 30 ژانویۀ 1916م در آرشیو کتابخانۀ ملی هست.

مآخذ

براون، ادوارد، تاریخ مطبوعات و ادبیات ایران در دورۀ مشروطیت، ترجمۀ محمد عباسی، تهران، معرفت، 1958م، 2 / 179؛
صدر‌هاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، تهران، کمال، 1363ش، 1 / 214-215؛
علوی، ابوالحسن، رجال عصر مشروطیت، به کوشش حبیب یغمایی و ایرج افشار، تهران، اساطیر، 1363ش، ص 89؛
کهن، گوئل، تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، تهران، آگاه، 1362ش، ص 262.

بخش ادبیات