ادهم کاشانی

اَدْهَمِ كاشانی‌، میرزا ابراهیم‌ (مق‌ 969ق‌/ 1562م‌)، شاعر شیعی‌مذهب‌. موطن‌ او كاشان‌ است‌ (خلیل‌، 7؛ آذر، 243). از تاریخ‌ ولادت‌ او آگاهی‌ در دست‌ نیست‌. وی‌ دانشهای‌ رایج‌ زمان‌ خویش‌ را آموخت‌ و محضر بسیاری‌ از شاعران‌ و دانشمندان‌ هم‌ عصرش‌ را دریافت‌ (خلیل‌، همانجا؛ كاشانی‌، 1/ 273). افزون‌ بر این‌، در شطرنج‌ نیز مهارت‌ داشت‌ (رازی‌، 2/ 476). گفته‌اند كه‌ در مذهب‌ تشیع‌ تعصب‌ بسیار داشت‌ (خلیل‌، كاشانی‌، همانجاها).
ادهم‌ غالباً در سیر و سفر بود و بیشتر روزگار خود را در بغداد و تبریز سپری‌ كرد (آذر، همانجا). در تبریز دل‌ به‌ جوانی‌ باخت‌ و سرانجام‌ به‌ دست او كشته‌ شد (آذر، همانجا، زنوزی‌، 2/ 790).
ادهم‌ اگر چه‌ در سرودن‌ شعر در قالبهای‌ مختلف‌ به‌ ویژه‌ غزل‌ توانا بود (سام‌ میرزا، 245)، اما بیشتر اشعار وی‌ در قالب‌ رباعی‌ است‌ (نفیسی‌، 1/ 447). نسخه‌ای‌ از دیوان‌ اشعار او در كتابخانۀ بنیاد خاورشناسی فرهنگستان‌ تفلیس‌ موجود است‌ (دانش‌پژوه‌، 180).

مآخذ

آذر بیگدلی‌، لطفعلی‌، آتشكده‌، بمبئی‌، 1277ق‌؛
خلیل‌، علی‌ ابراهیم‌ خان‌، صحف‌ ابراهیم‌، به‌ كوشش‌ عابد رضا بیدار، پتنه‌، 1981م‌؛
دانش‌ پژوه‌، محمدتقی‌، نسخه‌های‌ خطی‌ در كتابخانه‌های‌ اتحاد جماهیر شوروی‌، تهران‌، 1358 ش‌؛
رازی‌، امین‌احمد، هفت‌اقلیم‌، به‌ كوشش جواد فاضل‌، تهران‌، 1340ش‌؛
زنوزی‌، محمدحسن‌، ریاض‌الجنة، نسخۀ خطی كتابخانۀ ملی‌ تبریز، شم‌ 3578؛
سام‌ میرزا صفوی‌، تحفۀ سامی‌، به‌ كوشش‌ ركن‌الدین‌ همایون‌ فرخ‌، تهران‌، 1347ش‌؛
كاشانی‌، تقی‌الدین‌، خلاصة الاشعار و زبدة الافكار، نسخۀ خطی‌ كتابخانۀ مجلس‌ شورا، شم‌ 334؛
نفیسی‌، سعید، تاریخ‌ نظم‌ و نثر در ایران‌ و در زبان فارسی‌، تهران‌، 1344ش‌.

كامران‌ كسائی