سرآغاز

اى نام تو بهترين سرآغاز بى‌نام تو نامه كى كنم باز

قطب الدّين ابو الثّناء محمود بن مسعود بن مصلح كازرونى شيرازى، حكيم و فيلسوف و عارف توانا، پزشك و منجّم و نورشناس برجسته، قاضى القضاة عالم به فقه و حاكم به عدل از نوادر روزگار است كه در سال ششصد و سى در شهر شيراز به دنيا آمد و در سال هفتصد و ده در شهر تبريز رخت از اين جهان بربست و در گورستان چرنداب مدفون گرديد. ابن الفوطى او را با اوصاف: «صاحب الأخلاق النّبويّة و العلوم الالهيّة و النّفس الشّريفة و الهمّة المنيفة و السّخاء و الكرم» مى‌ستايد و ابن حجر عسقلانى او را با عبارات زير توصيف مى‌كند: «و كان إذا صنّف كتابا صام و لازم السّهر و مسوّدته مبيّضة، و كان يخضع للفقراء و يلازم الصّلاة فى الجماعة» و ابو الفداء در بارۀ او مى‌گويد: «و كان إماما مبرّزا فى عدّة علوم مثل الرّياضى و المنطق و فنون الحكمة و الطّبّ و الأصوليين» . دانشمندان از او به عنوان «علاّمه» يا «شارح علاّمه» ياد مى‌كنند كه بحقّ سزاوار چنان لقب و مرتبتى است:

علاّمة العلماء و اللّج الّذي لا ينتهى و لكلّ لجّ ساحل

او با استعداد قوى و ذهن وقّاد خود از دوران كودكى به كسب علم و دانش پرداخت. نخست از محضر درس پدر و عمّ خود و سپس از محضر علما و