واژه چهارم: «ولايت»

لغويين عرب براى واژه «ولايت» و «ولى» و «مولى» معانى گوناگونى ذكر كرده‌اند كه از اين معانى آنچه با ذات اقدس حق تناسب دارد معناى مالكيّت امر و سلطنت و صاحب اختيار بودن است و بر اين اساس، واژه «ولايت»- به كسر يا فتح- مصدر و واژگان «ولى» و «مولى» به يك معناست.

ابن منظور در لسان العرب مى‌گويد:

«ولي: في اسماء الله تعالى. الوليّ: هو النّاصر و قيل: المتولّي لأمور العالم و الخلائق القائم بها»[1].

ولى از اسماء خداى متعال است، ولى به معناى ياور، و گفته‌اند: به معناى عهده‌دار امور جهان و خلائق و انجام‌دهنده آن است.

آنچه در آيات كريمه قرآن دلالت بر اراده معناى دوم از واژه «ولى» مى‌كند، اين است كه در بسيارى از آيات قرآن كريم- كه در ذيل به برخى از آنها اشاره مى‌شود- واژه ولى در كنار واژه «نصير» به گونه‌اى به‌كار رفته كه صريح در اين است كه مراد از واژه «ولى» در استعمالات قرآنى، ناصر نيست، بلكه همان «المتولّى لأمور العالم و القائم بها» است كه همان معناى سلطان و مَلِك است. از براى مثال:

آيه اول:

(أَ لَمْ تَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْكُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ)[2].

[1] . ابن منظور، لسان العرب، ج 15، ص 406، ذيل واژه« وَلَى».

[2] . سوره بقره: 107.