نام کتاب : فقه نظام اقتصادى اسلام نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 251
آرى آنجا كه
صيد بهوسيله سلاح شكارى باشد و پرنده بهوسيله سلاح شكارى صياد بال و توان پرواز
خود را از دست دهد، يا چرنده صحرا از پاى گريز بيافتد، از آنجا كه بهرهزايى به
وجود آمده بهرهزايى دراز مدت است؛ لهذا حق مالكيت به وجود آمده در نتيجه اين روش
صيادى به درازاى زمانى كه از بال و پا افتادگى پرنده يا چرنده ادامه داشته باشد
ادامه خواهد داشت؛ و چنانچه مجدّداً بال پرواز يا پاى گريز صيد به حال نخستين باز
گردد و از دست صياد بگريزد مجدّداً به اباحه اوليه خود باز خواهد گشت.
اين
حالت نظير حالتى است كه در زمين موات موجود است، احياى زمين موات نيز ايجاد
بهرهزايى است، ايجاد بهرهزايى در زمين اگرچه منشأ مالكيت است، لكن اين مالكيت تا
زمانى ادامه دارد كه آثار احياء بر زمين ادامه يابد، و چنانچه احياء كننده، زمين
احياء شده خود را رها كند تا هنگامى كه آثار احياى آن نابود شود، مالكيت احياء
كننده نيز منتفى خواهد شد، توضيح بيشتر اين مطلب در آينده خواهد آمد.
از
آنچه گفتيم معلوم شد كه حيازت در آنجا منشأ مالكيت مىشود كه موجب ايجاد بهرهزايى
در ثروت طبيعى باشد؛ لهذا از يك سو تنها در ثروتهاى منقول مىتواند منشأ اثر
مالكيت باشد؛ زيرا حيازت در ثروتهاى غير منقول موجب ايجاد بهرهزايى نيست، و از
سوى ديگر مالكيت به دست آمده توسط حيازت در ثروتهاى منقول در محدوده تداوم و
استمرار بهرهزايى يعنى اثرى است كه در نتيجه حيازت به وجود آمده؛ لهذا هرگاه
بهرهزايى مذكور منتفى شود، مالكيت به دست آمده توسط حيازت نيز منتفى مىگردد.
مبحث
سوم: حدود و قلمرو نظريه منشأيت كار براى مالكيت ثروتهاى نخستين
بحث
در زمينه حدود و قلمرو نظريه منشأيت كار براى مالكيت نخستين به تبع نوع حدود يا
قلمروى كه براى مالكيت مىتوان تصور نمود به سه نوع اصلى قابل تقسيم است:
نام کتاب : فقه نظام اقتصادى اسلام نویسنده : اراکی، محسن جلد : 1 صفحه : 251