بنابراين، اين مطلب يكى از مهم‌ترين وظايف محققان و جويندگان جداسازى عرفان اسلامى اصيل از عرفان مختلط، است.

سرچشمه عرفان اسلامى‌

از آنچه در توضيح واژه عرفان ارائه شد، روشن مى‌شود كه واژه ياد شده از ريشه كاملًا اسلامى برخوردار بوده و مضمون آن از متن اسلام و تعاليم قرآن و سنت رسول خدا صَلَّى‌اللَّهُ عَلَيه‌وَآلِه برگرفته شده است. براى آشنايى بيشتر با سرچشمه عرفان اسلامى لازم است به سه مبحث توجه شود.

مبحث اول: اصول عرفان اسلامى‌

قيصرى در مقدمه خود بر شرح تائيه ابن فارض‌[1] مى‌گويد:

«فحدّه هو العلم بالله سبحانه من حيث أسمائه، وصفاته، ومظاهره، وأحوال المبدأ والمعاد، وبحقائق العالم، وبكيفيّة رجوعها إلى حقيقة واحدة، هي الذات الإلهيّة، ومعرفة طريق السلوك والمجاهدة لتخليص النفس عن مضايق القيود الجزئيّة، واتّصالها إلى مبدئها، واتّصافها بنعت الإطلاق والكلّيّة».

پس حدّ عرفان، علم به خداى سبحان است از حيث اسما و صفات و مظاهرش و احوال مبدا و معاد و همچنين علم به حقايق عالم و كيفيت بازگشت آنها به يك حقيقت واحد كه ذات الهى است و نيز معرفتِ راه سلوك و مجاهدت براى رهايى نفس از قيود جزئيت و اتّصال آن به مبدأش و اتصاف آن به حقيقت اطلاق و كليت است.

[1] . عرفان نظرى: 232.