قواعد دلالتى مربوط به نوع پنجم:

قاعده اوّل: قاعده عدم سهو و خطا:

يكى از قواعد دلالت استعمالى گفتارى (لفظى) كه از اصل نخستين نشأت مى‌گيرد «قاعده عدم سهو و خطا در گفتار» است. بنابر اين قاعده، اصل در رفتارهاى عقلايى به طور كلّى و در رفتارهاى گفتارى كه مورد بحث است على الخصوص، «هوشيارى»، «التفات» و «عدم غفلت» است. بنابر اين، رفتار و گفتارى كه از هر فاعل عاقلى سر زند، از روى سهو و خطا و غفلت نيست.

از اين قاعده رفتارى، در خصوص گفتارها چنين نتيجه مى‌گيريم: «آنچه گوينده مريد مى‌گويد، همان است كه مى‌خواهد». يا به طور خلاصه‌تر: «آنچه را گوينده مى‌گويد مى‌خواهد». از اين قاعده گفتارى، دو نتيجه به دست مى‌آيد كه هر يك از آنها به نوبت خود يك اصل و قاعده گفتارى به شمار مى‌آيد:

1) آنچه هر گوينده بر زبان مى‌راند همان است كه نشان دهنده و بازگو كننده مقصود و مراد اوست؛ نه لفظ و كلامى كه به زبان نرانده است. بنابر اين، اگر گوينده‌اى در كلام خود، عبارات و الفاظى به‌كار برد، نمى‌توان گفت: «ممكن است لفظ و كلامى ديگر مى‌خواسته، و به اشتباه و خطا اين جمله يا كلمه را به كار برده است»!

2) اگر گوينده، كلامى بر كلام خود نيافزود، احتمال غفلت و خطا و سهو در آن منتفى است، و آنچه را نگفته است از روى سهو و خطا نبوده؛ بلكه از روى عمد و التفات است.

قاعده دوم: قاعده عدم اجمال و اهمال در كلام:

قاعده ديگرى نيز- كه از قواعد عقلايى گفتارى است- اين است كه: «آنچه متكلّم بخواهد، مى‌گويد» كه به تعبيرى ديگر: «الغاى احتمال اراده اجمال يا اهمال» است.