را به شنونده تفهيم كرده است با آنچه واقعاً مراد و مقصود اوست. بنابر اين، استعمال ارادى تفهيمى كلام، دلالت بر قصد جدى معناى لفظ دارد. و بدين ترتيب: دلالت تصديقى سوم- كه موضوعش استعمال ارادى تفهيمى است و مضمونش كاشفيت مراد استعمالى از مراد جدى است- شكل مى‌گيرد.

هرمنوتيك فلسفى و بى‌ضابطگى استعمال:

از آنچه در رابطه با قانونمندى استعمال لفظ در معنا در همه مراحل و انواع آن گفتيم، نفى هرج و مرج و بى‌ضابطگى در مقام استعمال كه لازمه مسلكى است كه از آن احياناً به هرمنوتيك فلسفى فهم متن تعبير مى‌شود، معلوم شد. آموزه‌هاى اصلى هرمنوتيك فلسفى فهم متن را- چنانكه در برخى منابع مربوط به آن تبيين شده است- مى‌توان در بندهاى زير خلاصه نمود:

1) فهم متن، محصول تركيب و امتزاج افق معنايى مفسر با افق معنايى متن است. بنابر اين، دخالت ذهنيت مفسر در فهم، نه امرى مذموم؛ بلكه شرط وجودى حصول فهم است و واقعيتى اجتناب‌ناپذير است كه بايد آن را پذيرفت؛

2) درك عينى متن به‌معناى امكان دستيابى به فهم مطابق با واقع، امكان‌پذير نيست؛ زيرا عنصر «ساپژاكتيو»- يعنى: ذهنيت و پيش‌داورى مفسر- شرط حصول فهم است و در هر دريافتى، لاجرم پيش‌دانسته‌هاى مفسر، دخالت مى‌كند؛

3) فهم متن، عملى بى‌پايان است و امكان قرائت‌هاى مختلف از متن، بدون هيچ محدوديتى وجود دارد؛ زيرا فهم متن، امتزاج افق معنايى مفسر با متن است و به‌واسطه تغيير مفسر و افق معنايى او قابليت نامحدودى از امكان تركيب فراهم مى‌آيد. پس احتمال تركيب‌هاى بى‌پايان و در نتيجه، امكان قرائت‌ها و تفسيرهاى مختلف و بى‌انتها از متن، وجود دارد؛

4) هيچ‌گونه فهم ثابت و غيرسيالى وجود ندارد و درك نهايى و غير قابل تغييرى از متن نداريم؛