بدون وضع پيشين باشد اگر چه قرينه به كار رود- نظير آنجا كه لفظ مهملى كه براى معنايى وضع نشده در معنايى به كار رود و قرينه‌اى بر اراده آن معنا نصب شود- اين نوع دلالت از قبيل دلالت‌هاى رمزى خواهد بود و از حوزه دلالت‌هاى لغوى خارج است. بنابر اين، اگر لفظى بدون رابطه وضعى پيشين با معناى معينى، در معنايى به كار رود و بر آن دلالت كند، چنين دلالتى از نوع دلالت‌هاى رمزى است و از حوزه دلالت لغوى اعم از حقيقى يا مجازى خارج است؛

2) علاقه مصحّحه استعمال مجازى: كه همان رابطه ذاتى بين معناى حقيقى و معناى ديگر است، كه به‌معناى حقيقى قوه حكايت از آن معناى ديگر مى‌بخشد و به همين وسيله، معناى حقيقى اين قوّه را پيدا مى‌كند كه حكايت لفظ را از خود عبور داده و به‌معناى مجازى برساند؛

3) قرينه صارفه: كه حكايت استقلالى لفظ از معناى حقيقى را به حكايت آلى تبديل مى‌كند و حكايت استقلالى لفظ را به‌معناى مجازى منصرف مى‌كند.

اين سه ركن، مقوّم دلالت مجازى‌اند و همان گونه كه وضع در لفظ، قوّه قريب به فعل يا تهيؤ دلالت بر معناى حقيقى به وجود مى‌آورد و سپس اين قوّه، با استعمال، به فعليت مى‌رسد؛ اين سه ركن نيز در لفظ، قوّه قريب به فعل يا تهيؤ دلالت بر معناى مجازى پديد مى‌آورند كه در نتيجه آن، لفظ به محض استعمال، بر معناى مجازى دلالت خواهد نمود. و از آنجا كه اين دلالت متوقّف بر قصد و اراده متكلم نيست، و نظير دلالت تصوّرى نخستين، به طور قهرى بر استعمال لفظ مترتّب مى‌شود، از آن به دلالت تصوّرى دوم تعبير كرديم.

مطلب سوم: تبيين دلالت مجازى بر مبناى نظريه تعهّد:

بر مبناى نظريه تعهّد در تفسير وضع رابطه دلالت مجازى چگونه تبيين مى‌شود؟

مرحوم محقّق خوئى (رحمة الله عليه)- به پيروى از محقّق نهاوندى و محقّق ابوالمجد اصفهانى (صاحب وقاية الأذهان)- دلالت مجازى را از نوع مبالغه مى‌داند و به تعبير صاحب وقاية