زودتر شروع کردن

شایسته است که میزبان، پیش از مهمانان در آغاز و بعد از همه آنان در پایان غذا خوردن، دستان خود را بشوید.

رسول خداˆ: صَاحِبُ‌ الرَّحْلِ‌ يَشْرَبُ‌ أَوَّلَ‌ الْقَوْمِ‌ وَيَتَوَضَّأُ آخِرَهُمْ؛ «صاحب‌خانه، قبل از دیگران می‌نوشد و بعد از همه دست‌هایش را می‌شوید».[1]

این حدیث یادآور این نکته است که میزبان باید به صورت عملی، خرسندی خود را از حضور مهمانان و آمادگی‌اش را برای پذیرایی شایسته از آنها اعلام نماید و پیشی گرفتن میزبان برای شستن دست خود پیش از شروع غذا خوردن، در حقیقت وسیله‌ای برای ابراز از این معناست. چنانچه میزبان، خود، پیش از همه در کنار سفره حضور یابد و برای خوردن غذا آماده شود، مهمانان نیز راحت‌تر و بدون خجالت کشیدن، مشغول غذا خوردن می‌شوند. همچنان‌که اگر میزبان، آخرین کسی باشد که از غذا خوردن دست بشوید. مهمان‌هایی که کندتر غذا می‌خورند، فرصت کافی برای سیر شدن خواهند داشت.[2]

حضرت علی† به کمیل چنین سفارش می‌کنند: يَا كُمَيْلُ ـ إِذَا أَنْتَ‌ أَكَلْتَ‌ فَطَوِّلْ‌ أَكْلَكَ يَسْتَوْفِ مَنْ مَعَكَ وَتُرْزَقْ مِنْهُ غَيْرُك‌؛ «ای کمیل! زمانی که غذا می‌خوری آن را طول بده تا کسی که با توست به نحو کامل غذا بخورد و به جز تو از غذا بخورد».[3]

بدرقه راه

از حقوق و وظایف مهمان بدرقه کردن است. نیکو بدرقه کردن نشان از این دارد که میزبان از مهمانی لذت برده و مهمان را دوست دارد.

رسول خداˆ: مِنْ‌ حَقِ‌ الضَّيْفِ‌ أَنْ‌ تَمْشِيَ‌ مَعَهُ فَتُخْرِجَهُ مِنْ حَرِيمِكَ إِلَى الْبَابِ؛ «از حقوق مهمان است که تا دَمِ در با او بروی و بدرقه‌اش کنی».[4]

[1]. کتاب من لا یحضره الفقیه، ج3، ص355.

[2]. محمدی ری شهری، فرهنگ‌نامة مهمانی، ص73.

[3]. وسائل الشیعه، ج24، ص267.

[4]. عیون الاخبار الرضا†، ج2، ص70.