نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 786
بدون اختيارتكان بخورد وزن سواره بيفتد وبميرد،
ديه بر زن سيخ زننده است.
چند فرع:
فرع
اوّل: اگر كسى، ديگرى را شبانه به منزلش دعوت نمايد، ضامن آن شخص مىباشد
تا به خانهاش برگردد. بنابراين اگر مفقود شود و حال او معلوم نباشد ديهاش بر
عهده شخص دعوت كننده است. البته اگر خانواده آن فرد ادّعا كند كه شخص دعوت كننده
او را كشته است، حكم آن در ضمن مسائل دعواها بيان گرديد.
فرع
دوّم: اگر دايه بگويد اين بچه شما است وتحويل خانوادهاش بدهد ولى خانواده
بچه قول او را انكار نمايد، مادامى كه دروغ دايه ثابت نشده قولش پذيرفته مىشود.
امّا اگر دروغ دايه آشكار گرددبر او واجب است كه بچه را حاضر كند و نظر مشهور اين
است كه اگر دايه بچه را حاضر نكند بايد ديه بچه را بدهد، امّا دليل اين نظر روشن
نيست. اگر چنان چه دايه ادّعا كند كه بچه مرده است ادّعاى اوپذيرفته مىشود.
فرع
سوّم: اگر دايه زن ديگرى را اجير نمايد و بچه را بدون اذن خانوادهاش به
او بسپارد و او هم بچه را نياورد، در اين صورت دايه بايد ديه كامل بدهد.
فروع تسبيب
(مسأله
3470) هرگاه زن، مرد بيگانهاى را وارد خانه شوهرش كند، سپس شوهر آن مرد
را بكشد، دراين فرض اقرب آن است كه زن ضامن ديه مقتول نيست.
(مسأله
3471) اگر سنگى را در ملك خودش بگذارد و بطور اتفاقى كسى بلغزد و صدمه
ببيند، ضامن ديه او نيست، ولى اگر سنگ را در ملك ديگرى يا در راه بگذارد وشخصى به
سبب آن بلغزد و بميرد يامجروح گردد، ضامن ديه او خواهد بود. همين طور است اگر
كاردى را نصب كند يا چاهى را در ملك ديگرى يا در راه مسلمانان حفر كند، بعد شخصى
روى كارد يا در چاه بيفتد و مجروح شود يا بميرد، ضامن ديه او مىباشد. اين در
صورتى است كه شخص عابر آگاه نباشد، امّا اگر آگاه باشد كسى ضامن نيست.
(مسأله
3472) اگر در راه مسلمانان چيزى را حفر كند كه مصلحت عابران در آن است،
بعد بطوراتفاقى شخصى در آن بيفتد وبميرد، شخص حفركننده ضامن نيست.
نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 786