نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 680
از سهام وارث باشد، ممكن است بيشتر از فرض به
مادر برگردد، يا شوهر كه در صورت بودن فرزند يك ربع (4/ 1) و با نبود فرزند نصف
(2/ 1) تركه را ارث مىبرد و چنانچه وارث ديگرى غير از امام موجود نباشد، زيادى
به او بر مىگردد.
3-
كسى كه يك بار به «فرض» ويك بار به «قرابت» و نزديك بودن با ميت ارث مىبرد، مانند
پدركه با وجود فرزند به «فرض» ارث مىبرد و با نبود آن به خويشاوندى، يا دختر
ودختران كه با وجود پسربه «خويشاوندى» وبدون او به «فرض» ارث مىبرند، يا خواهر
وخواهران پدرى يا پدرى و مادرى كه باوجود برادر به قرابت و خويشاوندى، و با نبود
آن به «فرض» ارث مىبرند يا برادر و برادران مادرى كه اگر جدّ مادرى نباشد به
«فرض» و با بودن آن به قرابت و خويشاوندى ارث مىبرند.
4-
كسى كه به «قرابت» خويشاوندى ارث مىبرد، مانند پسر و برادران ابوينى يا برادران
(ابى) پدرى و جد، عموها و دايىها.
5-
كسى كه نه به «فرض» ارث مىبرد و نه به «قرابت» بلكه به «ولاء» ارث مىبرد، مانند
آزادكننده و ضامن جريره و امام.
فرض،
همان سهامى است كه در قرآن مجيد براى ورثهها معين شده است وآن شش قسم است: نصف
(2/ 1)، ربع (4/ 1)، ثمن (8/ 1)، ثلثان (3/ 2)، ثلث (3/ 1) وسدس (6/ 1). وصاحبان
آنها سيزده گروه هستند:
نصف:
براى يك دختر است، چنانچه پسر با او نباشد. هم چنين خواهر پدرى و مادرى ياپدرى در
صورتى كه برادر با او نباشد نصف مال ميت را به ارث مىبرند و شوهر در صورتى كه
اولادى براى زن متوفى نباشد، نصف مال راسهم دارد.
ربع:
يعنى يك چهارم براى شوهر است با وجود فرزند براى همسر و هرچه پايين رود و براى زن
است با نبود فرزند براى شوهر هرچه پايين رود و در اين صورت اگر زوجه يكى باشد همه
سهم به اواختصاص دارد و اگر متعدد باشند، بين آنان بطور مساوى تقسيم مىشود. مثلًا
اگر شوهر دو زن داردبراى هر كدام ربع سهم مىرسد.
ثمن:
يعنى يك هشتم براى زن است، در صورتى كه شوهر فرزند داشته باشد، هرچه پايين رود و
اگر زن يكى باشد، به او اختصاص دارد وگرنه بطور مساوى بين آنان تقسيم مىشود.
ثلثان:
يعنى دو سوّم براى دو دختر است اگر پسرى با آنها نباشد و براى دو خواهر يا بيشتر
نام کتاب : رساله توضيح المسائل نویسنده : فياض، شيخ محمد اسحاق جلد : 1 صفحه : 680