است ياتمام و نتواند استعلام كند، بايد احتياطاً جمع بخواند. همچنين اگر خود را براى نمازى اجير نمايد وشك كند كه آن نماز صبح بوده يا نماز ظهر، بايد هر دو را انجام دهد.

(مسأله 778) اگر معلوم شود چند نماز از ميت فوت شده است، اما ندانند كه قبل از مرگش انجام داده است يا نه، در اين صورت بايد براى قضاى آنها از طرف ميّت اجير بگيرند.

(مسأله 779) هرگاه براى نماز چهار ركعتى از زوال تا غروب در روز معينى اجير شود وآن را تأخيربيندازد تا اين‌كه بيشتر از چهار ركعت فرصت نداشته ونماز عصر را نيز نخوانده باشد، بايد نماز عصررا بخواند و مستأجر مى‌تواند اجاره را فسخ واجرت را مطالبه كند ومى تواند اجاره را فسخ نكندودرخواست اجرت المثل كند اگرچه از اجرتِ مسمى بيشتر باشد.

(مسأله 780) عدالت اجير در خبردادن به اين‌كه عمل را انجام داده، بنابراحتياط مستحب معتبراست، بلكه ظاهراً اگر در خبردادن مورد اطمينان باشد، كافى است.

نماز جماعت‌

مستحب مؤكد است نمازهاى واجب خصوصاً نمازهاى يوميه را به جماعت بخوانند و در نمازصبح، مغرب وعشا بيشتر سفارش شده، وبراى آن ثواب عظيمى ذكر شده است. روايات بسيارى با مفاهيم والايى در ترغيب به جماعت و مذمت ترك آن وارد شده است. اين مضامين در بيشتر مستحبات ديگر ديده نشده است زيرا نماز جماعت از مهمترين شعائر اسلامى است.

(مسأله 781) اگر شرايط وجوب در نماز جمعه وعيدين باشد جماعت در آن‌ها واجب است زيرا، شرط صحّت آن‌ها نيز به جماعت خواندن است. در غير اين صورت جماعت بالاصاله واجب نيست، البته گاهى به دلايل ديگر واجب مى‌شود مثل اين‌كه نذر كرده است نماز را به جماعت بخواند يا اين‌كه وقت نماز تنگ است و فقط مى‌تواند با اقتداء يك ركعت را بخواند يا اين‌كه قرائت را ياد نگرفته است باآن‌كه مى‌توانسته ياد بگيرد.

(مسأله 782) مشهور آن است كه جماعت در نافله‌هاى اصلى چه شبانه چه روزانه مشروع نيست اگرچه به نذر ومانند آن واجب گردد، اما اين كلام خالى از اشكال نيست. البته جماعت در نماز عيدفطر وقربان با اين‌كه شرايط وجوب آن موجود نيست مشروع است، همچنين در نماز استسقاء.

(مسأله 783) اگر امام جماعت نماز يوميه را به صورت ادا يا قضا مى‌خواند، نمازگزار مى‌