و صداى اذان شهر را نشنود- نرسيده، نمى‌تواند روزه خود را باطل كند؛ و اگر پيش از رسيدن به حدّ ترخّص روزه‌اش را باطل كند، بنابر احتياط واجب علاوه بر قضاء كفاره نيز بر او واجب مى‌شود.

805- اگر مسافر پيش از ظهر شرعى به وطن خود يا به جايى كه مى‌خواهد ده روز در آنجا بماند برسد، چنانچه تا آن لحظه كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام نداده باشد، بايد روزه آن روز را بگيرد؛ ولى اگر كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام داده باشد، فقط قضاء روزه آن روز را بايد بجا آورد.

806- كسى كه نداند روزه مسافر باطل است و در سفر روزه بگيرد- روزه رمضان يا روزه غير رمضان- اگر در بين روز مسأله را بفهمد روزه‌اش باطل مى‌شود؛ اما اگر تا غروب شرعى نفهمد روزه‌اش صحيح است.

شرائط رخصت:

807- شرائط رخصت حالاتى هستند كه براى مكلفين مبتلاء به آن حالات، روزه گرفتن حرج و مشقّت دارد و از طرف شارع مقدّس امتناناً به آنها اجازه داده شده است روزه نگيرند، و اين شرائط عبارتند از:

اول: پيرى: مرد يا زن اگر به واسطه پيرى نتوانند روزه بگيرند، روزه بر آنها واجب نيست؛ اما اگر روزه گرفتن براى آنها مشقّت و حرج داشته باشد، باز هم روزه بر آنها واجب نيست، ولى بايد براى هر روز يك مُدّ- هفتصد و پنجاه گرم- طعام به عنوان فديه به فقير بدهند؛ و كسى كه به واسطه پيرى روزه ماه رمضان را نگرفته، اگر بعد از اين ماه بتواند روزه بگيرد، احتياط مستحب است كه قضاء آن روزه‌ها را بگيرد.

دوم: درد عطش: مكلفى كه مبتلاء به درد عطش است- يعنى مرضى دارد كه زياد تشنه مى‌شود- چنانچه نتواند تشنگى را تحمل كند، روزه بر او واجب نيست؛ اما اگر تحمل تشنگى براى او مشقّت و حرج دارد، روزه بر او واجب نيست، ولى بايد براى هر روز يك مُدّ- هفتصد و پنجاه گرم- طعام به عنوان فديه به فقير بدهد؛ و احتياط مستحب است كه بيش از مقدارى كه ناچار است آب نياشامد؛ و كسى كه به واسطه درد عطش روزه نگرفته است، چنانچه بعداً بتواند