بگذارد كه پيشانيش دوباره به جاى سجده برسد، و اين يك سجده حساب مى‌شود، چه ذكر سجده را گفته باشد يا نه؛ و اگر نتواند پيشانيش را نگهدارد و بى‌اختيار دوباره به جاى سجده برسد، روى هم يك سجده حساب مى‌شوند، و اگر ذكر سجده را نگفته، بنابر احتياط واجب بايد آن را بگويد.

690- جايى كه انسان بايد تقيّه كند، جائز است بر فرش و مانند آن سجده نمايد، و لازم نيست براى نماز به جاى ديگر برود؛ ولى اگر بتواند بر حصير يا چيزى كه سجده بر آن صحيح است طورى سجده كند كه به زحمت نيفتد، نبايد بر فرش و مانند آن سجده كند.

نوع دوم- سجده تلاوت قرآن:

691- كسى كه يكى از چهار آيه سجده را، از چهار سوره‌اى كه سجده واجب دارند تلاوت يا گوش نمايد، واجب است سجده كند، ولى كسى كه اين آيات را گوش ندهد بلكه ناخود آگاه به گوش او برسد، چنانچه در نماز نباشد، افضل آن است كه سجده نمايد.

692- سوره‌هايى كه سجده واجب دارند عبارتند از:

اول: سوره سجده «الم تَنْزيل»، آيه 15، نزد: «لا يَسْتَكْبِرُونَ». دوم: سوره فصّلت «حم سجده»، آيه 37، نزد: «تَعْبُدُونَ»، سوم: سوره نجم «وَ النَّجْمِ»، آيه 62، نزد:

«فَاسْجُدُوا»، چهارم: سوره علق «إِقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ»، آيه 19، نزد: «وَ اسْجُدْ وَ اقْتَرِبْ».

693- با قرائت بعضى از قسمتهاى آيات مزبوره- اگرچه كلمه‌اى كه مشتمل بر امر به سجده است- سجده واجب نمى‌شود.

694- سجده تلاوت واجب فورى است و تأخير آن جائز نيست؛ و اگر كسى آن را فراموش كند، و يااز روى ناچارى مجبور به ترك سجده شود، هر وقت كه متذكر شود و يا عذرش برطرف گردد بايد سجده كند.

شروط صحّت سجده تلاوت:

695- در صحّت سجده تلاوت مراعات پنج امر شرط مى‌باشد: 1- نيّت، 2- مكان سجده و لباس سجده كننده غصبى نباشد، 3- بنابر احتياط سجده كننده پيشانى را بر مُهر يا چيزى كه سجده بر آن صحيح است قرار دهد، و جاهاى ديگر بدن را به دستورى كه در سجده نماز گفته شد بر زمين بگذارد، 4- بنابر احتياط محل قرار گرفتن پيشانى سجده كننده از محل قرار گرفتن سر