30- هرگاه باران در جايى جمع شود- اگرچه كمتر از كُر باشد- چناچه موقعى كه باران مى‌بارد چيز متنجّسى را در آن بشويند و آب بو يا رنگ يا مزه نجاست نگيرد آن چيز پاك مى‌شود.

نوع چهارم- آب چاه:

31- آب چاهى كه از زمين مى‌جوشد- اگرچه كمتر از كُر باشد- چنانچه نجاست به آن برسد، تا وقتى كه بو يا رنگ يا مزه آن تغيير نكرده است پاك و پاك كننده مى‌باشد؛ ولى مستحب است به مقدارى كه در پاورقى ذكر مى‌شود از آب آن چاه بكشند؛ امّا آب چاهى كه مادّه نابعه نداشته باشد- مانند چاهى كه باران در آن جمع شده است- اگر به اندازه كُر نباشد نجس مى‌شود، هرچند اسم چاه بر آن اطلاق شود.[1]

[1] - مستحب است در يازده مورد تمام آب چاه يا قسمتى از آن به ترتيبى كه در ذيل بيان مى‌گردد كشيده شود:

اول: كشيدن تمام آب چاه براى: 1- تغيير كردن بو يا طعم يا رنگ آب به واسطه نجاست، 2- مردار گاو نر، و مردار شتر، چه نر باشد يا مادّه، 3- ريخته شدن خون حيض و نفاس و استحاضه، 4- ريخته شدن مَنى انسان و هر حيوانى كه خون جهنده دارد، 5- ريخته شدن فقّاع و شراب، چه كم باشد يا زياد؛ بلى، در خصوص يك قطره شراب سى دلو كفايت مى‌كند؛ اگرچه افضل كشيدن تمام آب چاه است، 6- ريخته شدن عرق جنب از حرام و آب انگور جوشيده‌اى كه دو سوم آن كم نشده باشد، البته بنابر اينكه اين دو نجس باشند، 7- ريخته شدن عرق شتر نجاست خوار، 8- ريخته شدن بول زن و خنثى، 9- افتادن خوك، اگر زنده از آب خارج شود، 10- براى سائر نجاساتى كه نص بر آنها وارد نشده است.

مسألة: اگر به علت زياد بودن آب ممكن نباشد تمام آب آن را بكشند يا مشقت داشته باشد، بايد چهار مرد- دو به دو- در يك روز از طلوع صبح تا مغرب از چاه آب بكشند؛ البته تهيه اسباب و شروع عمل بايد كمى قبل از طلوع صبح باشد، و همچنين فراغت بايد بعد از مغرب حاصل شود؛ و اگر به علتى وقفه در عمل ايجاد شود- مثلًا سستى كنند يا فقط قسمتى از روز مشغول باشند- مكفى نيست، و بايد روز ديگر به طريقى كه ذكر شد عمل كشيدن را اعاده نمايند.

دوم: كشيدن مقدار يك كُر براى مردار اسب و قاطر و الاغ و گاو مادّه.

سوم: كشيدن هفتاد دلو براى مرده انسان، اعمّ از اينكه كافر باشد يا مسلمان، زن باشد يا مرد يا طفل.

چهارم: كشيدن پنجاه دلو براى: 1- خون حيوان طاهر العين- غير از خون حيض و نفاس و استحاضه- مثل خون گوسفند ذبح شده، 2- غائط انسان، در صورتى كه تر و از هم پاشيده باشد؛ هرچند اكتفاء به چهل دلو اشكال ندارد؛ و نيز براى خون گوسفند ذبح شده مى‌توان به سى يا چهل دلو اكتفاء نمود.

پنجم: كشيدن چهل دلو براى: 1- مردار شغال و خرگوش و گوسفند و خوك و سگ و گربه و مانند آن، 2- بول مرد و صبيّه، اعمّ از اينكه مسلم باشند يا كافر.

ششم: كشيدن سى دلو براى آب بارانى كه با بول و غائط و آب دهان سگ يا يكى از اينها مخلوط شده باشد.

هفتم: كشيدن دَه دلو براى: 1- غائط خشك، 2- خون كم، مانند خون مرغ ذبح شده.

هشتم: كشيدن هفت دلو براى: 1- مردار پرندگان، از كبوتر تا شتر مرغ، 2- مردار موش، اگر از هم پاشيده شده يا نفخ كرده باشد، 3- غسل كردن جنب يا مجرد داخل شدن او در آب چاه، 4- بول پسر بچه بعد از آنكه غذاخور شود تا زمان بلوغ، 5- سگى كه زنده از چاه خارج شود.

نهم: كشيدن پنج دلو براى فضله مرغ خانگى، و ظاهراً اين حكم در صورتى است كه نجاست خوار باشد.

دهم: كشيدن سه دلو براى: 1- مردار موش، اگر نفخ نكرده و از هم پاشيده نشده باشد، 2- مردار مار و عقرب و وزغ، كه نوعى از خزندگان است، و تقريباً به شكل مارمولك مى‌باشد، ولى از نظر جثّه چندين برابر مارمولك است.

يازدهم: كشيدن يك دلو براى: 1- افتادن پوست وزغ كه در حال حيات از او جدا مى‌شود، 2- بول بچه شيرخوارى كه دو سال را تمام نكرده باشد، 3- مردار گنجشك و مانند آن.

مسائل:

1- كيفيت پر بودن دلو و حجم آن بايد متعارف باشد، پس اگر به جاى دلو كوچك با دلو بزرگ آب بكشند كفايت مى‌كند؛ ولى عكس آن اشكال دارد.

2- براى كشيدن آب چاه عدالت و اسلام و قصد و نيّت و ذكوريّت معتبر نيست، بلكه به هر وسيله‌اى باشد كفايت مى‌كند.

3- اگر سبب كشيدن آب چاه متعدّد شود- اعم از اينكه نوع آنها يكى باشد، مانند افتادن دو موش در چاه، يا مختلف باشد، مانند افتادن موش و گربه- حكم نيز متعدّد مى‌شود، مثلًا در فرض اخير چهل دلو براى مردار گربه و سه دلو براى مردار موش- هرگاه از هم پاشيده نشده و نفخ نكرده باشد- بايد كشيده شود.