آثار و پى‌آمدهاى تعريف صحابه‌

تعريف «صحابه» و مشخص كردن مصداق‌هاى آن نتيجه مهمى دربرندارد؛ زيرا عناوينى همچون: صحابى، صحابه، اصحاب و صحب در قرآن، موضوع براى جرح و توثيق قرار نگرفته است؛ البته عناوين ديگرى همچون مهاجران، انصار، و الذين معه‌[1] و ... در قرآن بيان شده است، اما عنوان صحابى فقط در احاديث آمده است و اگر سند آن‌ها از نظر رجالى معتبر باشد، نمى‌توان بر معناى ساختگى و جعلى حمل كرد؛ بلكه بايد بر معناى متبادر عرفى آن حمل شود؛ مثل كسى كه مدتى در زمان پيامبر صلّى اللّه عليه و اله زندگى كرده، مسلمان و مطيع آن حضرت بوده است، به‌گونه‌اى كه عرفا باعث صدق اين عنوان بر او شود.

فرض كنيد در جايگاه علمى، اجتماعى يا سياسى شهرى قرار داريد، آيا هركسى كه مى‌بينيد يا او شما را مى‌بيند، اگرچه كودك شيرخوارى باشد، اصحاب شما شمرده مى‌شود يا اصحاب شما فقط كسانى‌اند كه شما را يارى و همراهى مى‌كنند؛ آن هم نه يك روز و يك هفته، بلكه در مدت زمانى طولانى.[2]

تعريف‌هاى ديگرى از صحابه‌

1. از نظر علماى اصول، صحابه كسى است كه مدت‌ها با پيامبر صلّى اللّه عليه و اله هم‌نشين بوده است. البته لازمه اين هم‌نشينى توجه به نحوه زندگى پيامبر صلّى اللّه عليه و اله و دريافت احاديث آن حضرت است؛ ازاين‌رو، هركسى كه براى ديدن پيامبر صلّى اللّه عليه و اله مى‌آمد و بدون هيچ‌گونه‌

[1] . شايان ذكر است آيه شريفه إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ از آن‌جايى كه مقصود آن يك نفر است نمى‌تواند موضوع جرح و تعديل باشد.

[2] . توصيه نگارنده: آنچه كه برخلاف عقل و انديشه توست از هيچ‌كس نپذير و همواره تابع دليل باش و از تلقين و تقليد دورى نما.