دوازدهم- حفظ زبان از بدى‌

حقيقت اينست كه آدمى بايد بسيار متوجه شكم و عورت (خصوصاً در دوران جوانى) و متوجه زبان خود باشد كه در هر ساعت مى‌تواند مصدر خيرى يا شرى شود.

اقرار به خدا و اسلام، ذكر خدا، مناجات، استغفار، اصلاح بين مؤمنين، احترام پدر و مادر، تعظيم شعائر الله، تعليم احكام شرعى- فقهى و اخلاقى و اعتقادى، امر به معروف و نهى از منكر، تدريس علوم و راهنمائى انسان هاى نيازمند، خوشحال نمودن مؤمنان و امثال اينها از زبان صورت مى‌گيرد.

كفر، افساد، توهين، هتك اسرار و مقدسات، دروغ، غيبت، اذيت اضلال ترويج فحشاء و منكر، امر بمنكر و نهى از معروف، افتراء، خيانت، لغويات، قذف و غيره باز هم از مجراى زبان بوده و زيان زبان زياد است‌[1].

اگر سند اين حديث درست نباشد متن آن دور از اعتبار نيست: «من وقى شر ذبذبه و قبقه و لقلقه فقد وقى الشر كله» هر كس شر عورت و شكم و زبان خود را نگهدارد (گويا) خود را از همه شرور نگهداشته است.

وفى الصحيح عن السجاد (ع): همانا زبان آدميزاد هر صبح از

[1] - قسمت عمده زيانهاى زبان مربوط باخلاق اجتماعى مى‌شود نه به اخلاق فردى ولى بمناسبت عفت اين بحث در اينجا عنوان شد.