عناصر اخلاق اسلامى‌

عنصر اول- كوشش و حركت‌

جهت دهى و تلاش، عنصر اول اخلاق اسلامى است. زيرا تا مراقبت و رياضت خود فرد پس از تحصيل آگاهى كافى و دقيق در بين نباشد تكامل و تصفيه باطن ميسور نيست. چنانچه براى تحصيل رزق سعى و زحمت لازم است براى تحصيل مكارم اخلاق و آداب آن نيز زحمت و حركت لازمست. لَيْسَ لِلْإِنْسانِ إِلَّا ما سَعى‌

كسانى كه در تحصيل مقاصد مادى و معنوى سعى نمى‌ورزند و تنها به انتظار معجزه آسمانى بسر مى‌برند و انجام همه امور را منحصرا از خداوند توقع دارند و گاهى براى فريب خود و ديگران توكل به خداوند را عنوان مى‌كنند سخت در اشتباهند. توكل، اعتماد به خداوند پس از تهيه اسباب است نه با ترك اسباب. آيا اين دسته در حال گرسنگى بياد دارند كه به جاى غذا خوردن براى دفع گرسنگى، توكل نموده باشند؟!

آرى همانگونه كه درباره تحصيل رزق، امر به سعى و تلاش شده است. فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَ ابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ‌ درباره تزكيه باطن نيز چنين ارشادى شده است. قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها

جمعى در همه كارها كوشش و پيكار را بيهوده مى‌دانند و