خصوص واجب الوجود قبولى آن مشكل است و تحقيقه فى محله.

بهر حال يكى از مراتب شكر گزارى بيان كردن نعمت‌هاى خداوند و عدم كتمان آنها است‌ وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ‌

دهم- خشوع و تواضع‌

قال اللّه تعالى‌ أَ لَمْ يَأْنِ لِلَّذِينَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِكْرِ اللَّهِ ...[1] آيا وقت آن براى مؤمنين نرسيده كه دلهاى شان براى ياد خدا و چيزى كه نازل نموده خاشع گردد و مانند اهل كتاب پيشين نباشند كه پس از گذشت مدتى قسى القلب شدند.

وَ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ يَبْكُونَ وَ يَزِيدُهُمْ خُشُوعاً[2] بر روى خود بخاك عبوديت افتاده مى‌گريند و خشوع ايشان بيشتر مى‌گردد.

قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ‌ مؤمنانى كه در نماز خاشعند رستگارانند، راغب مى‌گويد: خشوع به معناى ضراعت (تضرع) است خشوع اكثرا در مورد اعضا و جوارح استعمال مى‌شود و ضراعت اكثرا در دل.

ولى خشوع در دو آيه اول و حتى در آيه آخر ظاهراً همان خشوع نفس است كه باعضاء و جوارح سرايت مى‌كند.

مراد از خشوع و خضوع همان تواضع و فروتنى و بيچارگى‌

[1] - سوره حديد/ آيه 16.

[2] - سوره اسرى/ آيه 109.