مى‌كنيم، ولى اگر به روح مجرد معتقد گرديم مشكله فوق حل مى‌شود زيرا روح مجرد ميتواند پس از فعاليت مغز و اعصاب آن تصويرهاى بسيار بزرگ را خلق و مشاهده كند بهرحال بايد پذيرفت كه ادراك عبارت از انعكاس شيى‌ء در عضو مادى نيست، بلكه دستگاه عصبى مقدمه ادراك است.

بلى ادراك، يك موجود متافيزيكى است كه بوسيله دستگاه هاى عصبى پديد مى‌آيد. بدين ترتيت روشن مى‌گردد. كه ما معتقد هستيم اشعه‌هاى نورى بر شبكيه منعكس شده و به شكل خاصى در مى‌آيند، سپس در اعصاب حس، منتقل شده و به مركز مغز هدايت مى‌شوند و صورتى از آن در مغز، مشابه با همان صورتى كه در شبكيه وارد شده است، پديد مى‌آيد. اما اين صورت نمى‌تواند همان صورت ادراكى عقلى بوده باشد، زيرا اين صورت از خصايص هندسى صورت خارجى عارى است، و اگر عين آن مى‌بود مى‌توانست خصايص هندسى آن را مجسّم گرداند. بنابراين بايد صورت مدركه عقلى را وجودى مجرد از ماده دانست.[1]

[1] - تفصيل اين وجه را در اخر كتاب( فلسفتنا) تأليف شهيد صدر- رحمه الله- مطالعه كنيد و نيز در ص 637 و 638 از ترجمه فارسى آن. ولى در اين جا براى تقويت ذهن بايد فكر كرد كه چگونه مطالب پانصد كتاب يا بيشتر و شايد در آينده مطالب يكهزار و حتى ده هزار جلد كتاب در مغز كوچك كمپيوتر مى‌گنجد؟