26- معنائى است در قلب.

شانزده قول اول ميگويند كه روح جسم است و يا مجموع جسم و عرض و يا مركب از هردو، و ده قول اخير روح را عرض ميدانند.

ولى در واقع تعدادى از اين اقوال بيست و ششگانه انكار روح است نه اثبات و تفسير حقيقت آن.

27- روح جوهر مجرد از ماده و بسيط است. اين قول جمعى از فلاسفه و جمعى از متكلمين از جمله بنى نوبخت، شيخ مفيد[1] و محقق طوسى رحمهم الله مى باشد.[2].

28- روح ثمره بدن است روح در حدوث خود جسمانى و در بقاى خود مجرد و روحانى ميگردد اين قول صاحب اسفار و پيروان او ميباشد.

[1] - نسبت دو قول مختلف( 25 و 27) به شيخ مفيد عليه الرحمة ظاهراً از جهت تغيير نظر ايشان باشد، حتى بعضيها ادعا كرده اند كه شيخ مفيد از قول به تجرد روح توبه كرده است! و به جسم لطيف بودن آن برگشته است. قول اول او در ص 87 و ص 88 ج 58 بحار و قول دوم در ص 82 ج 58 بحار الانوار مذكور است. بهر حال شيخ مفيد در كلام محكى خود ص 88 ج 58 بحار درباره تجرد روح تاكيد ميكند و آن را از بنى نوبخت و هشام بن الحكم نقل نموده و ميگويد كه اخبار ائمه بر آن دلالت دارد.

[2] - بقيه نظريات اهل علم درباره روح را در رساله الباب المفتوح كه در بحار الانوار ج 58، ص 94 و 95 نقل شده مطالعه كنيد و ما اقوال مذكور در متن اين كتاب را از بحار الانوار ج 58 نقل كرديم.