12- مجال دادن بمردم در كارها

ناتوانى سوسيالزم و ملى كردن تجارت و انحصار كارها در سلطه دولت به تجربه ثابت شده است، پس بهتر است كه دولت ميدان را براى رقابت مردم باز بگذارد تا شكوفايى اقتصادى و فرهنگى و علمى توسعه يابد، مثلا

1- افراد يا شركتهاى خصوصى حق تاسيس و تدوير پوهنتون و معاهد علمى و ليسه و مكاتب را با نظارت معقول دولت داشته باشند.

2- حق ايجاد سركتهاى پخته و نيم‌پخته را داشته باشند كه از وسائل نقليه با نظارت حكومت پول بگيرند. من در فرانسه چنين سركى را از پاس تا شهر رن ديدم‌

3- حق تاسيس شركت هوائى و اجازه طياره را داشته باشند.

4- حق تاسيس راديو و تلويزيون خصوصى با نظارت دولت كه برنامه‌هاى مخرب و مضر نداشته باشند

5- حق استخراج معادن با حفظ حقوق عمومى طبق نظريه كارشناسان‌

6- حق تدوير كارخانه‌هاى بزرگ توليدى حتى كارخانه مولد برق‌

7- براه انداختن فارمهاى بزرگ زراعتى (زراعى) با حفظ عدالت اجتماعى‌

8- براه انداختن كارخانه‌هاى بزرگ بافندگى (نخى و پشمى)

9- كارخانه‌هاى بزرگ سمنت و مواد ساختمانى، و امثال اينها و انحصار دولتى فقط در موارد ضرورى اعمال گردد. دولت چون رقيب ندارد نمى‌تواند در عرضه بموقع و بالا بردن سطح توليد و بالا بردن كيفيت كار توفيق اصل نمايد ولى رقابت ازاد چنين توفيقى دارد.

بلى دولت مى‌تواند در اين موسسات سهيم گردد و ضمنا نظارت دقيق بدور از افراط و تفريط بمنظور جلوگيرى از استثمار بى‌رويه و حفظ تعادل ثروت براى موسسات را داشته باشد كه حتما چنين باشد و نيز دولت بايد از ايجاد كارخانه هائى كه محصولات انها مودر نيازهاى عمومى مردم نيست حتى‌المقدور بمنظور حفظ ثروت عمومى و سرمايه‌هاى مردمى جلوگيرى كند.