مشاكلت؛ وحدت دو چيز در عوارض خاصه است.

و در فلسفه و كلام ثابت است كه حلول و تعدد واجب و عروض عوارض و تركب بر خداوند محال است. پس خداوند فاقد ضد و مثل و مشابه و مساوى و مناسب و مشاكل و مطابق و موازى و مجانس و مماثل و متماثل است. بعضى از پيشوايان معتزله ذات خداوند را مساوى با سائر ذوات پنداشته و گفته است كه مخالفت ذات او با ذوات ديگر به سبب حالتى است كه موجب احوال چهارگانه كه عبارت از عالميت و قادريت و حييت و موجوديت باشد مى شود و آن حالت را الوهيت نام گذارى نموده است ولى احوال چهارگانه امر انتزاعى است و اين غافل متوجه نشده كه تساوى در ذات مستلزم تساوى در لوازم ذاتى هم ميشود كه لازمه آن امكان واجب و يا وجوب ممكنات مى شود كه استحاله و امتناع آن واضح است.