8- قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا وَ قَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا[1]

اين جمله، جواب يازده سوگند گذشته (كه سه سوگند آن به خداوند بود) مى‌باشد[2].

البته ذكر هر كدام از سوگندهاى گذشته هر چند داراى منفعت خاص به خود بود، ولى شكى نيست كه تأكيد يك مطلب به يازده سوگند، كم سابقه يا بى‌سابقه است و حكايت از عظمت موضوعى كه جواب قسم‌ها است مى‌نمايد و ترجمه جواب قسم اين است:

رستگار شده كسى كه نفس خويش (به وسيله پاكى از آلودگى‌هاى كفر و معصيت و زشتى اخلاق) رشد و نمو دهد، و نا اميد شده كسى كه نفس خود را (به ملكات و عادات بد و عقايد باطله و معصيت خداوند) آلوده سازد و آن را در لجن‌زار هوس‌هاى غير مشروع پنهان سازد.

[1] . باب إفعال غالبا براى تعدى مى‌آيد ولى افلح مثل ثلاثى مجرد لازم است. به معناى ظفر به مراد دسيها از ماده( دس، س) است كه به معناى داخل كرد چيزى با كراهت است، يعنى نفس را در آلودگى‌ها داخل كند و حرف( ى) از حروف اصلى نيست.

[2] . ارتباط اين سوگندها با جواب آن‌ها تقريبا به اين دو شعر بر مى‌گردد:

همه از بهر تو سرگشته و فرمان‌بردار شرط انصاف نباشد كه تو فرمان نبرى( يعنى تزكيه باطن ننمايى)