مى‌شود. درآن روز خود انسان‌ها اعمال خود را مى‌بينند.[1] در قيامت ممكن است زمين مثل يك كمپيوتر عمل نمايد و همه چيز را به نمايش بگذارد؛ زيرا از نظر فلسفى، اعمال هركس معلول اراده اوست و اراده انسان، معلول نفس انسان است و هيچ معلول از علت خود جدا نمى‌شود.

بنابراين در روز قيامت انسان بعد از حساب دهى، به جزاى اعمال خود گرفتار مى‌شود. اگر عمل خوب داشته باشد به بهشت مى‌رود. اگر عمل بد داشته باشد به جهنم مى‌رود. اين موضوع براى انسان بسيار مهم است و نبايد انسان در دنيا چشم و گوش خود را بسته كند؛ چشم و گوش ظاهرى و باطنى انسان بايد در دنيا باز باشد تا در روز قيامت پشيمان نباشد؛ زيرا پشيمانى در آن روز براى انسان هيچ‌گونه سودى ندارد.

سرانجام طغيان گرى‌

«كَذَّبَتْ ثَمُودُ وَ عادٌ بِالْقارِعَةِ»

مى‌فرمايد: قوم ثمود و قوم عاد، با وجود اين‌كه ما به آن‌ها ثروت داده بوديم و در زندگانى اقتصادى خود رشد و تكامل خوبى داشتند و پيغمبرانى چون حضرت هود و حضرت صالح عليهم السلام را براى آن‌ها برگزيديم. تا آنان را به‌سوى خدا هدايت كنند؛ ولى آنان نه تنها از نعمت‌هاى خداوند جل جلاله سپاس‌گزارى نكردند؛ بلكه به خدا و پيامبر او نيز ايمان نياوردند؛ آن‌ها قيامت را انكار كردند و به جاى شكران نعمت‌آن را كفران نمودند.

[1] - براى اطلاع بيشتر به تفسير سوره مباركه زلزال( درهمين كتاب) مراجعه شود.