در
مورد آيات فوق شأن نزولهاى نقل شده و نيز در بسيارى از آيات قرآن مجيد شأن نزول
نقل كردهاند، كه براى فرد مبتدى تا حدّى در فهم تفسير آيات متبرّكه قرآن يارى
مىرساند. به نظر نگارنده شأن نزول ها بر سه گونه است:
1-
از اشارت خود آيات به دست مىآيد.
2-
از روايات معتبرالسند استفاده مىشود.
3-
از رويات مرسل و بى سند و يا دارنده سند ضعيف يا مجهول و يا از قول مفسّرين گذشته
چه مسند باشد و چه مرسل.
قسم
اوّل و دوّم قابل اعتماد بوده و بايد مورد استفاده قرار گيرند. قسم سوّم را بايد
به كلى ترك كرد و نبايد وقت نويسنده و مطالعه كننده در نقل و مطالعه آنها ضايع
شود.
حق و باطل
«وَ
قُلْ جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ إِنَّ الْباطِلَ كانَ زَهُوقاً»
(الإسراء: 81) اگر مراد از حق اسلام باشد و از باطل، شرك مردم مكه، تفسير آيه روشن
است و معناى جمله اخير يك قانون كلى را بيان مىكند كه باطل طبيعت آن اين است كه
از بين رفتنى است و لو پس از انقراض زندگانى بشر در كره زمين. چون حقيقتى ندارد در
آن جهان از آن اثرى نيست مگرتبعات آن كه عقاب مشركين باشد. و از الفاظ آيه عموم
باطل نابود شدنى استفاده نمىشود و مصاديق باطل از وسوسه شيطان به آدم شروع شد و
تا آخرين لحظه حيات إنسان در اين كره، دوام خواهد آورد. و در بهشت است كه لا
يسمعون فيها لغواً و لا تأثيماً. و دليلى وجود ندارد كه در دوزخ آن دنيا لغو و باطل
وجود نداشته باشد؛ بلكه قرآن حكايت مىكند كه مشركين در ميدان حساب دروغ مى گويند
و حتّى به خدا قسم مى خورند كه ما مشرك نبوده ايم. (انعام: آيه 24)