شود[1].

اثبات برزخ‌

«تَاللَّهِ لَقَدْ أَرْسَلْنا إِلى‌ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطانُ أَعْمالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ» (النحل: 63)؛ جمعى به اين آيه بر وجود عالم برزخ- فاصله مردن و قيامت- استدلال كرده‌اند، و اين استدلال وقتى تمام مى‌شود كه ضمير جمع در كلمه (وليهم) به همان افراد در گذشته امم بر گردد و امّا اگر به افراد موجوده آن أمم از كفّار و اهل كتاب برگردد و يا به افراد مشركين زمان آن حضرت در موقع نزول آيه برگردد استدلال مذكور ضعيف مى‌شود. عمده اين كه شيطان بر ارواح برزخى ولايتى ندارد او در اين دنيا مى‌تواند مردم را وسوسه كند. در اين جا سؤال به ذهنم رسيد كه آيا شيطان (جن كافر) مؤمنين جن را وسوسه (مراد القاء نفس است) مى‌كنند يا اين كه نمى‌توانند.

زنبور عسل‌

«وَ أَوْحى‌ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ، ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوانُهُ فِيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» (النحل: 68 و 69)؛ پروردگار تو به سوى زنبور عسل (كه اين سوره به نام او ناميده شده) وحى كرد كه از كوهها و درختها و از آنچه مردم افراشته مى دارند[2] خانه‌هاى برگزينيد. سپس از همه ثمره‌ها بخوريد و از راههايى كه پروردگارت براى‌

[1] - الفاظ آيه قدرت خدا را معلّق بر مشيئت او نموده در حالى‌كه مشيئت و إراده معلّق بر قدرت است. و بعبارت ديگر إراده و مشيئت از صفات فعل است و قدرت از صفات ذات. و چنانچه إراده حق را مطابق نظر مشهور فلاسفه و متكلمين صفت ذاتى بدانيم بازهم قدرت او تابع إراده‌اش نيست.

[2] - بعضى‌ها گفته‌اند منظور كندوهايى است كه مردم براى زنبور عسل مى‌سازند.