عوايق پس اينجا مى‌گوييم مطلق افاضه مامور به اولا رتبه او قاصر است از افاضه مقيده مامور به ثانيا سيم آنكه ذكر استغفار بعد از آن تنبيه است بر آنكه اتيان بر افعال حج سببى معد است از براى استحقاق غفران و افاضه رحمت و از سيد عالم صلّى اللَّه عليه و آله مرويست كه‌

الحجاج و العمار وفد اللَّه ان دعوه اجاب و ان استغفروا غفر لهم‌

حاجيان و معتمران وفد خدايند اگر خدا را بخوانند اجابت فرمايد و اگر آمرزش خواهند بيامرزد و (على بن عبد العزيز) روايت كند كه سالى عديل ابى عبد اللَّه (ابو عبيد اللَّه خ ل) بن القاسم بن سلام بودم در سفر حج چون بموقف رسيدم بموضعى دور رفتم كه آب بود و غسل كردم و نفقه كه داشتم آنجا فراموش كردم چون بقافله آمدم ابو عبيده گفت از براى من نان و مسكه و خرما بخر مرا آن نفقه ياد آمد برگشتم چون بآن موضع رسيدم آن نفقه بر جاى خود بود برداشتم و در حين معاودت بقافله گاه رسيدم تمام آن وادى پر از خوك و (بوزينه) ديدم بترسيدم و بتعجيل تمام پيش از صبح بقافله رسيدم ايشان بر جاى خود بودند مرا گفت كجا بودى من آنچه ديده بودم گفتم ابو عبيده گفت دانى كه آن چه بود گفتم نه گفت آن جميع گناهان حاجيان و معتمران بود كه آنجا گذاشته‌اند و از آن پاك و پاكيزه شده معاودت نموده‌اند

آورده‌اند كه در جاهليت دأب اشراف عرب آن بود كه چون حج گذاردندى و از مناسك آن فارغ شدندى بنزديك خانه كعبه بايستادندى و يا ما بين مسجد منى و جبل الرحمة و برفعت نسب و شهرت حسب آبا و اجداد مفاخرت كردندى و گفتندى كه پدر ما مهمانى چنين كردى و شمشير چنين زدى و درويشان را چنين طعام دادى حقتعالى رد اينمعنى كرده فرمود كه‌ فَإِذا قَضَيْتُمْ‌ پس چون بگذاريد و بجاى آريد مَناسِكَكُمْ‌ همه فعلهاى حج و عمره خود را چه مناسك جمع است مضاف بضمير پس مفيد عموم باشد شامل همه مناسك حج پس معنى آنست كه چون از جميع مناسك حج و عمره فارغ شويد فَاذْكُرُوا اللَّهَ‌ پس ياد كنيد خدا را و بثناى او مشغول شويد در همه حال‌ كَذِكْرِكُمْ‌ همچه ياد كردن شما آباءَكُمْ‌ پدران خود را يعنى ذكر خدا را بسيار كنيد و در آن مبالغه نمائيد هم چنان كه ذكر آباء خود مى‌كنيد در مفاخرت ملخص سخن آنست كه هم چنان كه پدران را ياد ميكنيد خداى را ذكر كنيد أَوْ أَشَدَّ ذِكْراً اين يا مجرور است معطوف بر ذكر و ذكر بمعنى ذاكر بر سبيل مجاز و تقدير اينكه (فاذكروا اللَّه ذكرا كذكركم آباء كم او كذكر اشد منه و ابلغ) يعنى خداى را ياد كنيد ياد كردنى همچه ياد كردن شما پدران خود را يا همچو ياد كردنى كه فزونتر و بزرگتر از آن باشد كه آن ياد كردن نعم او سبحانه است و تعداد الاء او و شكر گذارى او بر وجهى كه لايق او باشد و يا عطف باشد بآنچه ذكر بآن مضاف شده يعنى ضمير و تقدير اينكه (كذكر قوم اشد منكم ذكرا) يعنى ذكر خدا كنيد همچه ذكر قومى كه بهتر و افزونتر باشد