قرار داده شد.

گفتن «حىّ على خير العمل» در اذان و اقامه‌

پيروان اهل بيت عليهم السلام بر اساس ره‌نمودهاى آن بزرگواران، بر اين باورند كه جمله «حىَّ على خير العمل»، در عصر پيامبر خدا صلى الله عليه و آله يكى از اجزاى اذان و اقامه بوده و جزئيت آن، از طريق وحى به پيامبر صلى الله عليه و آله ابلاغ شده است.

شمارى از روايات و آثار موجود در منابع حديثىِ اهل سنّت،[1] اين جزئيت را تأييد كرده‌اند.

اينك، اين سؤال پيش مى‌آيد كه: اگر جمله «حىَّ على خير العمل» در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله جزء اذان بوده، چه كسى و با چه انگيزه‌اى اين جمله را حذف كرده است؟

پاسخ اين سؤال، در برخى از احاديث اهل بيت عليهم السلام‌[2]، اين گونه آمده كه در عصر پيامبر صلى الله عليه و آله و دوران حكومت ابو بكر و آغاز خلافت عمر، «حىَّ على خير العمل» جزء اذان و اقامه بوده است؛ ولى عمر، با اين استدلال كه اين جمله، موجب اهمّيت دادنِ بيش از اندازه مسلمانان به «نماز» و سستى كردن آنان نسبت به «جهاد» مى‌شود، آن را از اذان و اقامه حذف كرده است.

عدم هماهنگى اين استدلال با فرهنگ اصيل اسلامى، بر كسى پوشيده نيست؛ زيرا نماز، عالى‌ترين جلوه ياد خداست و هيچ عملى در نزد خداى متعال، محبوب‌تر از ياد او نيست و براى رهايى بنده از هر بدى در دنيا و آخرت نيز عملى سودمندتر از آن وجود ندارد. از اين رو، جهاد يا هر عمل‌

[1]. ر. ك: المعجم الكبير: ج 1 ص 352 ح 1071، المصنّف، عبد الرزّاق: ج 1 ص 464 ح 1797، المصنّف، ابن ابى شيبه: ج 1 ص 244 ح 3، كنز العمّال: ج 8 ص 342 ح 23174.

[2]. ر. ك: علل الشرائع: ص 368 ح 4، دعائم الإسلام: ج 1 ص 145.