مى‌رسد اين ديدگاه اگر چه با ظاهر شمارى از روايات سبعة احرف- كه در منابع اهل سنّت، انعكاس يافته و ناظر به چگونگى قرائت قرآن اند- ناسازگارى دارد، ولى بر اساس روايات اهل بيت، داراى محمل مناسبى است، بويژه آن كه روايت شيخ صدوق هم بر تقيه حمل شده است.[1]

3. با تحليلى كه از نظريه پنجم ارايه شده و به معناى تفاوت لهجه دانسته شده، به نظر مى‌رسد كه تفاوت جوهرى ميان اين نظريه و نظريه ششم وجود ندارد. بر اين اساس، دو نظريه پنجم و ششم، روايت سبعة احرف را به معناى تفاوت لهجه دانسته‌اند. با فرض پذيرش صحّت صدور روايات سبعة احرف، نظريه ششم را مى‌توان توجيه قابل قبولى براى اين دست از روايات دانست، البته با اين تفاوت كه نبايد لهجه‌هاى هفت‌گانه آن را منحصر در لهجه‌هاى عربِ معاصرِ نزول دانست. به عبارت روشن‌تر، چنان كه در بررسى علل راهيافت پديده اختلاف قرائات آورديم، به استناد روايات سبعة احرف مى‌توان ادعا كرد كه با توجه به جهانى بودن قرآن و موضوعيت داشتن قرائت عربى آن، خداوند، انحصار قرائت قرآن را منطبق با قرائت عربِ معاصرِ نزول، برداشته و به جهانيان اجازه داده كه آن را مطابق با لهجه‌هاى خود تلاوت كنند. پيداست كه لهجه‌هاى مختلف، هيچ گاه به معناى اختلاف در متن نخواهد بود.

4. نظريه سوم يعنى جايگزينى فواصل آيات، به دلايل زير مردود است:

الف- به استناد آيه حفظ، هر نظريه‌اى كه مستلزم پذيرش دخل و تصرف در آيات قرآن باشد مردود است.

ب- جابه‌جايى ميان فواصل‌آيات، به‌شدّت در قرآن مورد انكار قرار گرفته‌است:

«وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى‌ عَلَى اللَّهِ كَذِباً أَوْ قالَ أُوحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْ‌ءٌ وَ مَنْ قالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ‌.[2]

[1]. ر. ك: جواهر الكلام: ج 9 ص 295.

[2]. انعام: آيه 93.